| Tiyatro Kursu  | Şirket Tiyatrosu
Tiyatro Dünyası
Tiyatro Dünyası Bu Sahnede...
 
Ana Sayfa  |  Hakkımızda  |  Yazılar  |  Haberler  |  Yazarlar  |  Tiyatro Oyunları  |  Tiyatro Grupları  |  Sanatçılar  |  Kaynak  |  Duyuru Panosu  |
Marx’ın Dönüşü – Dostlar Tiyatrosu
İsmail Can Törtop




Ustalığını konuşturmak diye bir tabir vardır ya, Dostlar Tiyatrosu’nun yeni oyunu Marx’ın Dönüşü’nde Genco Erkal tam anlamıyla ustalığını konuşturuyor, yine…

Sivas ’93 ile büyük yankı uyandıran Dostlar Tiyatrosu bu kez etkisini giderek daha güçlü hissettiğimiz ekonomik krize parmak basıyor. Hem de kapitalizmin bu büyük krizleri sıklaşan aralıklarla yaşayacağını yüz küsür yıl önce söyleyen Marx’ın ağzından konuşuyor.
Oyunda Marx’ın kendisi için “teorileri artık geçerliliğini yitirdi” diyenlere karşı adını aklayabilmek için hayata kısa bir süreliğine geri dönüyor, global ekonominin kalbi New York’a. Bu oyun Marx’ın adını aklar mı onu tartışacağız ama Genco Erkal harikulade bir performans ortaya koyuyor. İzlediğim tek kişilik oyunlar içinde şimdiye kadarki en iyi performansı izledim, daha yazının başında tiyatro severlerden önce tüm konservatuar öğrencilerine tavsiye ederim. Koşun hemen izleyin…

Howard Zinn’in yazdığı oyunu Özüm Özülgen dilimize çevirmiş.
Marx, “öbür taraf”ta seyahat özgürlüğü olmamasına rağmen adını temize çıkarmak için geri dönmek istemektedir ve seyahat özgürlüğü olmadan özgürlük olamaz sloganıyla isyan eder… Öbür taraftaki özgürlük savaşçılarının da kendisini desteklemesiyle kısa bir süre için dünyaya geri gönderilir…
Oyunda kapitalizmin krizlerini yüzeli yıl önce öngören Marx’ın ne kadar haklı çıktığı ve daha fazla zenginlik üreteceği beklenen kapitalizmin aslında nasıl büyük bir yoksulluk ve sömürü düzeni olduğunun altı çiziliyor. Bunlar Genco Erkal’ın keyifli oyunculuğu eşliğinde tartışılırken bir yandan da Marx’ın hayatı, evliliği, çocukları, dostlukarı da bahis konusu oluyor ve hatta yanlışları da…

Tek kişilik oyunların en büyük handikabı seyircinin dikkatinin uzun süre dağılmadan kalabilmesinin sağlanmasıdır. Usta Genco Erkal bunu büyük ölçüde aşmış bu oyununda. Özellikle giriş bölümünde konsantrasyonun dağıldığı anlarda sahne üzerinde dolaşarak, seyirciye yaklaşarak, espriler yaparak, slayt gösterileri sunarak, ülkemiz siyasetine esprili dokundurmalar yaparak seyircinin ilgisi arttırılmış. Oyunun tekstinin de ilgi çekici olduğunun altını çizmek gerek. Sadece Das Kapital üzerinde konuşulmamış, Marx’ın evliliği, çocukları, arkadaşları da oyun içerisine gayet güzel serpiştirilmiş.
Seyircinin dikkatinin daha fazla toplanması için oyunun sonuna doğru da birkaç sürpriz gerekiyor bence. Oyunun başındaki trükler diğer taraflarda da tekrarlandığı için artık ilgi çekici gelmiyor seyirciye ve seyirci oyundan düşmeye başlıyor.
Genco Erkal’ın sesi muhteşem… Teknik olarak mümkün mü bilmiyorum ama ben algıladığım şekilde söyleyeceğim; sanki aynı anda 2 ses birden çıkarıyor. O kadar zengin bir konuşma rengi var ki, hayran kalmamak mümkün değil. Bu tek kişilik oyunu ilgi çekici kılan noktalardan biri de onun muhteşem sesi, vurgulamaları, ses tonlarıyla dansı…

Oyunu ve teksti her ne kadar çok başarılı bulsam da tekstin kapitalist çizgiler içinde yazıldığını düşünüyorum ve bu noktada oyunu eleştirmek istiyorum. Kapitalizmi pek çok akımdan ayıran özelliklerden biri de düşmanlarını kendi içinde sindirmesidir. Kapitalizm, Marx’ın kitaplarını yakmak, onun yandaşlarını fiziksel olarak yok etmek yerine beyin yıkamayı tercih eder, “Marx’ın önemli bir insan olduğuna ancak tezlerinin geçerliliğini yitirdiğine” halkı ikna etmeyi tercih eder. Yani sistemin bütün düşmanları da sistem içine sempatik karakterler olarak yedirilirler…
Bu bağlamda oyunda da bu durumu gördüğümü üzülerek söylemeliyim. Örneğin başlarda “Marx’ın çıbanları üzerinde konuşularak teorilerinin yanlışlığının tartışılmasını eleştirirken” ve bununla dalga geçilirken sonlarda Bakunin’i eleştirmek için onun ne kadar pis bir insan olduğu üzerinde durulmuş, onunla alay edilerek eleştirilmiştir. Görüşlerinden çok çok kısa bahsedilmiştir…
Veya oyunun sonu; harikulade bir final, coşku uyandırıcı bir kurgu ama teknik olarak baktığımızda marketing dünyasının kurallarını yerine getiriyor bence…
Diğer bir yandan içimden bir ses de “abartıyorsun” diyor; “okumayı, araştırmayı, derin tartışmaları sevmeyen seyircinin Marx’ın fikirlerini dinleyip değerlendirebilmesi için böyle renkli yollar bulunması doğaldır” diyor… İçimden gelen bu sese de hak veriyorum.

Oyunun dekoru ve kıyafetleri çok çok başarılı… Marx’ın yaşadığı dönemin havası seyirciye son derece başarılı bir şekilde geçiyor.
Arka planda ara ara projektör ile slayt gösterisi yapılıyor. Son dönem oyunlarda sıkça görmeye başladığımız bu özellik genel olarak beni rahatsız ediyor, çünkü genellikle bir türlü sahne ile arka plan arasında bir uyum sağlanamıyor. Ancak, Marx’ın dönüşü bu tekniğin nasıl başarılı uygulanacağına da bir örnek belki de. Arka plan oyunun önüne geçmediği gibi slaytlar fark ediliyor ve oyunu tamamlıyor. Tebrik ediyorum.

Tatsız ve tatminsiz geçen tiyatro sezonunda Genco Erkal harika performansı ve başarılı oyun seçimi ile tiyatroseverlere bir sığınak olacağa benziyor.

İsmail Can Törtop
can@tiyatrodunyasi.com

Yazarın Tüm Yazıları


Paylaş      
Yorumlar

- ( 3/24/2009 )
Melih Bey, yazımda Genco Erkal çok iyi yazıp bırakmadım, neden başarılı bulduğumu da anlatmaya çalıştım. oyun ile ilgili beni rahatsız eden yerlerin de altını çizdim.
Başka bir sanatçı oynasaydı onun da güçlü ve zayıf yönlerinin altını çizerdim. Kaldı ki tanımamış sanatçılara dair övgü veya yergilerimi diğer yazılarımı okuyarak fark edebilirsiniz..
Genco Erkal veya başka bir usta için yazılan bir yazıyı okumadan onun hakkında bir övgü olacağını beklemek doğaldır, çünkü zaten bu gibi isimler başarılarıyla tiyatro çevrelerinde yer edinmişlerdir..

daha detaylı yazışmak isterseniz ben mail adresimi yazılarımın altına yazıyorum, bu adresten yazışabiliriz...


melih - ( 3/24/2009 )
Eleştirinizi okumadan Genco ERKAL’ı öveceğinizi biliyordum.Aynı oyunu aynı başarıyla bir başka tanınmamış sanatçı oynasa aynı övgüleri yaparmıydınız?

Bu Oyun Hakkındaki Görüşlerinizi Paylaşın !

İsim
Mail  (Yayınlanmayacak)
Yorum
Güvenlik Kodu= 519
Lütfen bu kodu yandaki kutuya yazınız
 

    Son Eklenen Yazılar     En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar)
YOKLAMA LİSTESİ (Skeç)
    Tüm Tiyatro Yazıları

    Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar
    Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...

  • 27 Mart 2009 - AKM Önündeki Konuşma Metni (Nedim Saban) - 3/28/2009
  • Dünya Tiyatro Günü (Yurdagül Yurtseven) - 3/27/2009
  • Tiyatroyu da Tiyatrocuları da Seviyorum (Nuran Becerikli) - 3/27/2009
  • Yakın Doğu Üniversitesi, 27 Mart Dünya Tiyatro Bildirisi (Hilmi ÖZEN) - 3/27/2009
  • 27 Mart 2009 Dünya Tiyatro Günü Bildirisi - Augusto Boal (Augusto Boal) - 3/26/2009
  • 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde HADİ ÇAMAN'A MEKTUP (Rengin Uz) - 3/26/2009
  • Yeşim Özsoy Gülan'ın Sessizleştirilen Topluma Tepkisi: Noter (Üstün Akmen) - 3/25/2009
  • Böyle Sansür Görülmedi! - 2009 Sansür Yılı (Kemal Oruç) - 3/25/2009
  • Eskişehir Günlükleri - Kendi Gök Kubbemiz (Rıfkı Demirelli) - 3/24/2009
  • Yeni Bir 27 Mart... (Orhan Aydın) - 3/24/2009
  • Marx’ın Dönüşü – Dostlar Tiyatrosu (İsmail Can Törtop) - 3/23/2009
  • Bursa Şehir Tiyatrosu'nda Deli İbrahim Oyunu (Özlem Günal) - 3/23/2009
  • Trabzon Devlet Tiyatrosu'ndan Beklenen Oyun: Rumuz Goncagül (Fatma Babuşçu) - 3/23/2009
  • Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi (Nedret Güvenç) (Nedret Güvenç) - 3/22/2009
  • Aşkı Yaşamak İçin Zaman Asla Geç Değildir: Bana Bunu Yapma (Üstün Akmen) - 3/21/2009
  • 27 Mart Dünya Tiyatro Günü Bildirisi (Yılmaz Onay - Nâzım Hikmet Kültür Merkezi) (Yılmaz Onay) - 3/20/2009
  • Kabaret - İstanbul Şehir Tiyatroları (Ayşe Müge Gerdan) - 3/20/2009
  • Türkiye Tiyatrolar Birliği Dünya Tiyatro Günü Bildirisi (Temel Demirer) - 3/20/2009
  • Azerbaycan -Oyun- Çocuk Tiyatrosu Dünya Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Günü Kutlaması (Rasim Aşın) - 3/20/2009
  • İletişimsizlik Düşanının Bilinmez ve Görünmez Rengi: Bayrak (Üstün Akmen) - 3/18/2009
  • Şafak Türküsü (Yurdagül Yurtseven) - 3/18/2009
  • Finansman Canavarı (Mehmet Çetinkaya) - 3/17/2009
  • Susmayın... (Orhan Aydın) - 3/17/2009
  • Tek Kişilik Şehir - Ankara Devlet Tiyatrosu (Ahmet Olcay) - 3/17/2009
  • Sıradışı Yazarın Sıradanlığı: Troyalı Kadınlar ve Dünyalar Savaşı (Üstün Akmen) - 3/15/2009
  • Gençlerin Tiyatro İhtiyacı ve Mücadelesi (Kerem Kıtay) - 3/15/2009
  • Azerbaycan Üç Nokta Gazetesi Köşe Yazarı Prod. Dr. Vagıf İbrahimoğlu'ndan Türk Dünyasına Sesleniş (Vagıf İbrahimoğlu) - 3/15/2009
  • Tiyatro Neden Güzeldir? (Ulaş Tuzak) - 3/15/2009
  • Konak Gençlik Tiyatrosu (Ulaş Tuzak) - 3/14/2009
  • Neden Fırtına Koptu ve Neden -Kendi Gök Kubbemiz- Çatırdadı? (Rıfkı Demirelli) - 3/14/2009
  • Özerk Sanat Konseyi (Savaş Aykılıç) - 3/14/2009
  • Yassakkk! (Yurdagül Yurtseven) - 3/12/2009
  • Maskeliler - İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Şehir Tiyatroları / Kurnaz Yazar… -Bukalemun- Metin… (Melih Anık) - 3/12/2009
  • Sahne Senin İstanbul... (Orhan Aydın) - 3/10/2009
  • Kurt Puslu Havayı Sever (Nedim Saban) - 3/10/2009
  • Poyrazoğlu'ndan Aşkın Matematik Hesabı: İyi Günde Kötü Günde (Üstün Akmen) - 3/10/2009
  • Nesrin Kazankaya ve Tiyatro Pera'nın başarılı yükselişi... (Rengin Uz) - 3/8/2009
  • ABBOO! DİLBER HALA (Yurdagül Yurtseven) - 3/7/2009
  • İşte Toron Karacaoğlu'nun El Yazısıyla Sansürlenen Belge (Nedim Saban) - 3/6/2009
  • Orhan Alkaya’nın Nedim Saban'ın Yazısı ile İlgili Açıklaması (Orhan Alkaya) - 3/6/2009


  • Tiyatro Kursu Başlıyor!
    12 Şubat'tan itibaren her PAZARTESİ Kadıköy'de!
    Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!



    Duyuru Panosu!



    Son Eklenen Tiyatro Oyunları

         Güncel Yazılar

    Yazar olmak ister misiniz?
    Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...

    Mail Listemize Üye Olun

         Güncel Haberler
    Tiyatro Maydanoz, Nazım’ın Kadınları ile Sahnede
    Tekin Deniz: Dümbüllü kavuğunu kimseye devretmedi

    Tiyatro Dünyası'nı takip Edin
     
     |  ..