| Tiyatro Kursu  | Şirket Tiyatrosu
Tiyatro Dünyası
Tiyatro Dünyası Bu Sahnede...
 
Ana Sayfa  |  Hakkımızda  |  Yazılar  |  Haberler  |  Yazarlar  |  Tiyatro Oyunları  |  Tiyatro Grupları  |  Sanatçılar  |  Kaynak  |  Duyuru Panosu  |
Kırk Yıl Öncesinin Hiç Eskimemiş Oyunu: Zengin Mutfağı
Üstün Akmen



İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları (İBŞT) yapımı olarak izlediğimiz, Vasıf Öngören (1938-1984)’in 1977 yılında yazdığı “Zengin Mutfağı” başlıklı oyunu, Türk siyasi tarihinin çok önemli bir olayını, 15-16 Haziran 1970’deki işçi eylemlerini anlatarak başlıyor.

Brecht'çi tiyatronun biçimsel özelliklerini, epik tiyatro yöntemini Türkiye'de ilk kez uygulayan olarak tanımlanan Vasıf Öngören’in eserinde, dönemin emek-sermaye ilişkileri zengin işadamı Kerim Bey’in köşkünde aşçılık yapan Pehlivan Lütfü Usta’nın gözünden anlatılmakta.

GÖRÜLENİN ARDINDAKİ GERÇEKLER
Oyun, 70’li yılların Türkiye’sini sanki kameraya çekmiş gibi.

Köşkte çalışanların o yıllardaki kavga içinde taraf olup olmama konusunda yaşadıkları çelişkiler, geçirdikleri değişimler, dönüşümler karakter tahlillerine inerek sergileniyor. Parasız genç Selim’in, Kerim Bey’in fabrikasında DİSK örgütlenmesi yapan işçilere karşı zapt olunmaz bir faşist kıyımcıya dönüşüşünü, 15-16 Haziran 1970 işçi direnişi ve sonrasında 12 Mart 1971 askeri müdahalesi süreçlerinde kamplaşmanın, kutuplaşmanın kişiler üzerinde yarattığı etkileri, değişimleri, dönüşümleri rengârenk slâytlar gibi gözlerimizin önüne seriyor.

DEKOR
Oyunun sahne düzenini Aysel Doğan yapmış, yaparken üst kata çıkış merdivenini ters kullanarak epik öğe elde etmiş, ama bence öykünün geçtiği dönemin siyasi olaylarının bu izole mutfağa etkisini gösterememiş.

Mutfağı daha fazla şaşaalı tasarlasaymış izleyicinin bildiği öyküye yabancılaşmasını, uzaklaşmasını sağlayacakmış, nedense yapmamış.

KAPLANGI’NIN KOSTÜMÜ, ERKEN’İN MÜZİĞİ
Nihal Kaplangı’nın kostümleri doğalcı bir anlayışla hazırlanmış, kostümler karakterlere, döneme ve konuya uyum sağlıyor. Kemal Yiğitcan, dereceli ışıklar kullanarak, oyuncuların yüzlerindeki hatları ve detayları görülebilir hale getirme başarısını yakalamış

Aslı Öngören, esere şarkı sözleriyle müziği dâhil ederek, sanırım müziği bir çeşit sahne noktalaması olarak kullanmayı tasarlamış.

Çiğdem Erken de, müziklerini yönetmenin bu isteğine “tahsis” ederken, oyunun diğer öğelerine de açıklayıcı nitelikler katmış.

Keman ve piyanodan oluşan düet tarafından seslendirilen şarkıların sözleri olayları vurguluyor, devinimleri açıklıyor, tamam da, Çiğdem Erken’in müziği hem vurguları, hem de hareketleri destekliyor, anlamı daha da belirginleştiriyor.

Çiğdem Erken’in müziği, oyun içinde bir anlamda konuyu açımlamak için kullanılıyor.

Zaman zaman transistorlu radyodan duyulan şarkılar da “kendi içinde minik göndermeleri olan ve dönemin kokusunu bize hatırlatan unsurlar” olarak ilgi çekiyor, ama radyonun ön sağda duruşu, sesin sahne arkasından gelişi efekt açısından hiç de iyi olmuyor.


ASLI ÖNGÖREN’İN YÖNETİMİ
Aslı Öngören, metne olabildiğince sadık kalarak oyunu yeniden hayata geçirmiş.

Epik tiyatronun vazgeçilmez unsuru olan süreci ve değişimi göstermek hususunda belli ki hayli titiz davranmış.

Oyunculuklarda da bu hususu dikkatinden kaçırmamış.

Güncel kimi göndermelerle de oyunu allamış pullamış.

Vasıf Öngören’in oyun içinde kullandığı: “İnsan kime hizmet ettiğini düşünmeli” tümcesindeki “yayvan” iletinin altını çizerek, izleyicisine aklında karşıtlıkları kullanarak akıl yürütme biçimini gerçekleştirmesini sağlamış.

Yakın tarihte yaşanmış bir ayaklanma olayı etrafında dönen olayları Brecht’in epik yaklaşımına uygun olarak sahneye taşımış.

Köpeği, Selim’in ileride düşeceği durumun bir eğretilemesi olarak pek güzel vurgulamış; Selim’in önüne konan yemeği yerken, dışarıda havlamakta olan köpeğin sesinin Selim’in üzerine düşmesi metaforunu da yerinde kullanmış.

OYUNCULUKLAR
Oyuncuların değerlendirilmesine geldiğimde: “Kadro, mükemmel bir uyum içinde oyun çıkarıyor,” demeliyim.

Kız’da Irmak Örnek, yanıt atikliğiyle dikkat toplamakta, ama ben gene de tiyatroda jestin hiç değilse birkaç işleyişini görgül olarak saptamasını ve rolünü kurarken jestlere yasladığı davranışları nasıl kullanacağını önceden saptamasını önereceğim.
Şoför Seyfi’de Ozan Gözel, yönetmenin verdiğini kusursuz işliyor.
Ahmet’te Selçuk Yüksel, seyirciye başarıyla ulaştırıyor, gerçeklerin aktarımındaki farklılığı seyirciyle çok iyi paylaşıyor.

Ali Mert Yavuzcan, eylemleri gibi metne de anlam kazandıracağı sözceleme durumlarını iyi tasarlamış, Selim’i biçimlendirirken coşkularını yönetmeyi ve onları izleyiciye okutmayı biliyor.

Murat Garipağaoğlu, Pehlivan Lütfü Usta’ya iyi hazırlanmış ve açık seçik olan bir alt partisyon kurmuş. Yöntemli bir Lütfü Usta yorumuyla öne çıkıyor. Karaktere ilişkin ne bulduysa, Vasıf Öngören’in metninden ne algıladıysa seyirciye aktarırken, kavrama ve yorumlama sınırlarını da göz göre göre zorluyor.
“Helal olsun,” dedirtiyor.

Bu arada, hani oyunda Aşçı, o dönemde yaşanan olaylara yönelik, “Neymiş bu ölçü” diye soruyor, “faşizm” yanıtını alınca da: “Hay ben bu faşizmin gelmişini, geçmişini, soyunu, sopunu...” diye sövüyor ya!

İBŞT yönetimi bu oyunu baş, orta ve yüzük parmaklarını birleştirip, geriye kalan iki parmağını dik tutarak protesto eden iki zavallının zoruyla sahneden kaldırırsa, benim de “Hay ben bu faşizmin gelmişini, geçmişini, soyunu, sopunu...” diye alenen söveceğimi şimdiden itiraf etmem gerekiyor.

Üstün Akmen
Evrensel


Yazarın Tüm Yazıları

Oyun tanıtım sayfası:  Zengin Mutfağı
 
Paylaş      
Yorumlar

Tarık Ümran Güneş - ( 1/31/2013 )
Aynen, bende . Hatta faşizmin, kapitalizmin, komünizmin ve her türlü emperyalizmin gelmişini, geçmişini, soyunu, sopunu. (Sanırım bu daha üstün oldu) Tanrı Türk-ü korusun ve yüceltsin ...

Bu Oyun Hakkındaki Görüşlerinizi Paylaşın !

İsim
Mail  (Yayınlanmayacak)
Yorum
Güvenlik Kodu= 490
Lütfen bu kodu yandaki kutuya yazınız
 

    Son Eklenen Yazılar     En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar)
YOKLAMA LİSTESİ (Skeç)
    Tüm Tiyatro Yazıları

    Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar
    Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...

  • Antalya'da Her Şeyi İle Yüzde Yüz Türk Operası: Lale Çılgınlığı (Üstün Akmen) - 2/6/2013
  • Macide Tanır Taziye Sayfası - Başsağlığı Mesajınızı Yazın (Taziye Sayfası) - 2/6/2013
  • ((( Aç Parantez (Nedim Saban) - 2/5/2013
  • Uzmanlık İşi (Arda Aydın) - 2/5/2013
  • Tiyatroda 51 Sezon - Vildan Gürelman (Pınar Çekirge - Yavuz Pak) - 2/5/2013
  • Kostüm oynamaz, aktör oynar! - Şark Dişçisi (Arıza Baykuşlar) - 2/4/2013
  • Bir Kadın.. Bir Yaşam ya da Ayşe Kökçü (Pınar Çekirge - Yavuz Pak) - 2/2/2013
  • Erkek Yazarın Gözüyle Kadının Özü: Düğün Şarkısı (Üstün Akmen) - 2/2/2013
  • TÜRKİYE KAYASI ya da BULGARİSTAN GÖÇMENLERİ (Arif Arı) - 2/2/2013
  • Direniş, Reality Show ve Ölüm: Dar Ayakkabıyla Yaşamak (Metin Boran) - 1/30/2013
  • Kırk Yıl Öncesinin Hiç Eskimemiş Oyunu: Zengin Mutfağı (Üstün Akmen) - 1/30/2013
  • Orada Bir 'SİTE' Var Uzakta... (Özge Ökten) - 1/29/2013
  • Çirkin Oyunu Eleştirisi (Erdal Yıldırım) - 1/29/2013
  • Sitedekiler… (İhsan Ata) - 1/29/2013
  • Sinan Mordağ Röportajı (Ulya Altıntaş) - 1/29/2013
  • Sıradaki Şiddet Konusu, Çocuklar… Şiddet Üçlemesi 2- Şeker (İhsan Ata) - 1/29/2013
  • Estetiği Bulunan, Artistliği Olmayan Bir Oyun: Barselo (Üstün Akmen) - 1/29/2013
  • Sevgili Doktor (Cüneyt İngiz) - 1/28/2013
  • Sahnede Üç Asi Kuş Uçuyor - Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu (Üstün Akmen) - 1/25/2013
  • Bir Çöküşün Tragedyası; Kral Lear (Metin Boran) - 1/24/2013
  • Sıkıştığımız Kapanın Kürtçedeki Parçalanma Metaforu: Daf (Üstün Akmen) - 1/24/2013
  • Efe Ünal Röportajı (Ulya Altıntaş) - 1/24/2013
  • Mutfakta Neler Oluyor? (Nedim Saban) - 1/23/2013
  • Tiyatroyu ve Edebiyatı Birlikte Sevenler İçin: Toplu Hikayeler (Üstün Akmen) - 1/23/2013
  • Berksoy'dan Nâzım'a Doğum Günü Armağanı: Jokond İle Si-Ya-U (Üstün Akmen) - 1/21/2013
  • Taş Plak Sesli Sema, CRR'de Ninni Söyledi (Üstün Akmen) - 1/21/2013
  • Ayıp Ettik! - İstanbul Komedi Tiyatrosu (Yurdagül Yurtseven) - 1/21/2013
  • Kendinden Laik Ülke Pinima'da Yaşananlar: Mi Minör (Üstün Akmen) - 1/18/2013
  • Vasıf Öngören'e saygı duruşu: Ne gör ne işit ne söyle! (Zengin Mutfağı) (Rengin Uz) - 1/18/2013
  • Arda Aydın, Yaşam Kaya'nın Hamlet Eleştirisini Eleştirdi (Arda Aydın) - 1/16/2013
  • İzleyicide Stendal Sendromu yaratan bir dram: Anne ve Babalar İçin Cinsel Bozukluklar Rehberi (İhsan Ata) - 1/9/2013
  • Ekonomi Tıkırında. O Halde?: Küçük Adam Ne Oldu Sana? (Üstün Akmen) - 1/9/2013
  • Roma Operası'nda Politika ve Aşk: Simon Boccanegra (Üstün Akmen) - 1/7/2013
  • Bırak Da Resim İşini Görsün (Kırmızı Oyunu Eleştirisi) (Arıza Baykuşlar) - 1/2/2013
  • Anlatacak bir hikayen varsa… (Toplu Hikayeler - Kent Oyuncuları) (Rengin Uz) - 1/2/2013
  • Antigone2012 Güzellemesi (İhsan Ata) - 1/2/2013
  • Sumru Yavrucuk Resitali: Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi (Üstün Akmen) - 1/2/2013
  • Samsun Düşevi Oyuncuları 15. Yılını Tamamladı: Sarı Köpek (Üstün Akmen) - 12/26/2012
  • Bir Ailenin Hesaplaşma Dolu Vedası: Babamın Cesetleri (Simge İçen) - 12/22/2012
  • Akdeniz'de Astral Seyahat: Ruhlar Gelirse (Merve Ateş) - 12/22/2012
  • Aristophanes Hakkında Uluslar Arası Sahne Projesi (İlkay Sevgi) - 12/21/2012


  • Tiyatro Kursu Başlıyor!
    19 Kasım'dan itibaren her SALI Kadıköy'de!
    Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!



    Duyuru Panosu!



    Son Eklenen Tiyatro Oyunları

         Güncel Yazılar

    Yazar olmak ister misiniz?
    Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...

    Mail Listemize Üye Olun

         Güncel Haberler
    Tiyatro Maydanoz, Nazım’ın Kadınları ile Sahnede
    Tekin Deniz: Dümbüllü kavuğunu kimseye devretmedi

    Tiyatro Dünyası'nı takip Edin
     
     |  ..