| Tiyatro Kursu  | Şirket Tiyatrosu
Tiyatro Dünyası
Tiyatro Dünyası Bu Sahnede...
 
Ana Sayfa  |  Hakkımızda  |  Yazılar  |  Haberler  |  Yazarlar  |  Tiyatro Oyunları  |  Tiyatro Grupları  |  Sanatçılar  |  Kaynak  |  Duyuru Panosu  |
Merve Engin ve Cemmedia Gabriellina: Kıyıya Oturmanın Böylesi
Üstün Akmen



Commedia dell’Arte tarzının, 16. yüzyıl sonlarında Giovanni Gabriel tarafından yaratılan “Commedia Gabriellina” varyasyonu, ülkemizde hemen hiç bilinmeyen bir “Commedia dell’Arte” stili. Bu tarzda, oyuncu oyunu tek başına masklar ve aksesuarlar yardımıyla anlatıyor, böylece kendine özgü teknikleri ve yapısıyla, oyuncuya birden fazla karakteri yorumlayabilme olanağı sağlanıyor. Gabriellina stilinde oyuncu, sadeliğiyle seyirciyi avucunun içine aldığı gibi, giderek interaktif bir ortam da yaratabiliyor.

Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü’nden sonra İtalya’nın Reggio Emilia kentinde kurulu Scuola Internazionale dell’Attore Comico’yu bitiren Merve Engin (1985), ustası Antonio Fava’nın canavaccio (kanava)’sunu kurduğu, süpervizörlüğünü üstlendiği ve masklarını yaptığı “Kıyıya Oturmanın Böylesi-Un Felice Naufragio” oyunuyla 2010–2011 sezonunda İstanbul’da perde açtı. Gösterinin konusu doğal olarak son derece sade… Lelio ve Flaminia birbirlerine âşıktırlar. Lelio’nun çıkması gereken yolculuğunda gemisi kıyıya oturacak ve orada peri Zampilla ve uşağı korkutucu satir Puzzone ile tanışacak; kendisinden haber alamayan Flaminia ise sevgilisini bulmak için yollara düşecektir. Merve Engin, kanavayı “Gabrielliana” stilinde anlatırken Zampilla, Arlecchino, Zanni, Capitano, Pulcinella, Sabrina gibi diğer Commedia Dell’Arte karakterlerini de öyküye dâhil ediyor.

“Öyküye dâhil ediyor” derken, bilindiği gibi “Commedia dell’Artye”de her oyuncunun bir karakteri var ve özümsedikleri bu karakteri ölünceye kadar terk etmiyorlar, dolayısıyla maskla oynuyorlar. Sadece âşık karakterine bürünenler mask kullanmıyor Yaşlanmaya başladıklarında ise masklı bir başka karakter seçiyorlar. Karakter yaratacak mask mı yok! Ooo çok! Arlecchino Oxoniano, Arlecchino Sasso, Arlecchino Scimmia, Bagattino, Brighella, Trabucchino, Colafronio, Coviello, Finocchio, Francatrippa, Grande Zanni, Pascariello, Pulcinella Faviano, Pulcinella Rospo, Pulcinella Stronzo, Pulcinella Tiepolano, Ricciolina, Scapino, Togna, Tragattino, Trappolino, Trivellino, Zagna Corta, Zagna Lunga, Zanni Lupo, Zanni Notturno bunlardan sadece bazıları. Ya masksız karakterler? Pantalone, Dottore, Cassandro, Zanobio, Tartaglia, Fritello, Trufaldino, Pedrolino, Mezzetino, Isabella, Angelica, Orazio, Ortensio… Daha kimler de kimler!

Gel gelelim, Gabrielliana stilinde bir öykünün stile dönüşmesi hali söz konusu. Anlatılan öykü stile dönüşmezse “Gabrielliana” olmuyor. Şöyle bir “tevatür” var: Giovanni Gabrielliana’nın ekibi, oyunun sahneleneceği bölgeye başka bir kentten gelmekte. Giovanni, bir gün önceden ulaşıyor bölgeye. Ekibin ise yolda gelirken arabası devrilmiş. Seyirci gösterinin yapılacağı mekânda toplaşmış, bekliyor. Yapacak tek şey, kızgın halkın tepkisini yumuşatmak, bunun içinse oyunu tek başına oynamak. Giovanni, böylelikle tüm oyunu elindeki malzemelerle tek başına oynuyor. Merve Engin de aynı yoldan gidiyor ve gösterisini hem “Commedia dell’Arte’den, hem de “Commedia Gabrielliana” sitilinden unsurlarla süslüyor, yeri geldiğinde doğaçlama da yapıyor.

Merve Engin hiç kuşkum yok ki gerekirci (determinist demek istiyorum) ve doğalcı ideolojiye ve estetiğe uygun olarak, bir çevre kuramından, “gerçekimsilikten” ve gerçeğin estetiğinden yola çıkıyor. Bedenini basit bir gösterge vericisi, izleyiciye yönelik işaretler göndermek için ayarlanmış bir semafor olarak kullanmıyor. İzleyicinin bedeninde enerji, arzu yönlendirmesi, itkilerin yükselişi, yoğunluk ya da ritim olarak adlandırılabilecek etkiler uyandırıyor. Türkiye’de bir ilki gerçekleştiriyor, tiyatroseverleri “Commedia Gabrielliana” ile tanıştırıyor.

Merve Engin, “Commedia Gabrielliana” ile ortaoyununu hamur edemez mi?

Kanava dışına taşarak doğaçlamalarının arasına kattığı güncel, hatta politik esprilerini daha fazla üretemez mi?

Eminim ki bunları düşünüyor.

Düşünüyor, çünkü Merve Engin’in, oyunculukta altından kalkamayacağı yük pek yok gibi görünüyor.

AYŞEGÜL YÜKSEL HOCA ARA VERMİYOR Kİ, “MOLA” DİYOR.
“Bir tiyatro yapıtı, ne şiir gibi onlarca kez okunabilir ne de alımlaması, roman okurken olduğu gibi uzun bir süreye yayılabilir. Üstelik alımlayıcısının yazılı metinle baş başa olduğu sere serpe bir ortamda tüketilmez. İzleyici topluluğu karşısına canlı olarak çıkarılacak ve alımlayıcı ile olan ilişkisini ortalama iki saat içinde kuracaktır. Ustaca yazılmış bir oyun, tıpkı bir müzik yapıtı gibi -eşzamanlı olarak işleyen- 'uyumsal'(armonik) ve 'ezgisel' (melodik) özellikler taşır. Tiyatro tadı, işinin ustası bir yazarın, bu iki düzlemde yaptığı 'büyülü' işlemle oluşur.” Böyle der bir kitabında tiyatromuzun bilgelerinden Ayşegül Yüksel. Böyle der ve “iyi” tiyatro metninin şıpınişi tarifini yapıverir. Bu tarif bir anlamda, genç-orta yaşlı-az yaşlı oyun yazarlarının kulaklarının çekilmesidir. Diğer yandan sözleri, sadece genç-orta yaşlı-az yaşlı oyun yazarlarının değil, benim ablam-ağabeyim-bacım-kardeşim eleştirmenlerin de kulaklarına düstur üflenmesidir. “Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul, zurna, bateri, borazan, hatta Ayşegül Yüksel bile az” kabilinden…

Onun tiyatro eleştiri yazılarını okuduysanız, Antik Yunan trajedisinden epik tiyatroya, oradan da absürd tiyatroya uzanan geniş yelpazenin renk cümbüşü içindeki engin bilgi birikimini ve fevkalade değişik yazım tadını, farklı biçem kullanımını mutlaka emmişsinizdir ya da ben tüm iyi niyetimle öyle varsayıyorum. Tiyatroyu seviyorsanız ve de onun eleştirilerinden mahrum kalmışsanız bana ne! Kabahat benim mi yani?

Gel gelelim, alın size işte bir fırsat!

Günü gelmiş olacak ki, Ayşegül Yüksel Hoca bugüne değin, tiyatromuzun Cumhuriyet dönemi içinde yaptığı yolculukta (her ne hikmetse) "mola" verilebilecek bir "zaman"a ve "yer"e vardığı “zehabına” kapılmış. Bence iyi de etmiş. Sonuç itibariyle “ara” vermiyor ya, “mola” diyor! Günler günü, aylar ayı, yıllar yılı oradan buradan şuradan Türk tiyatrosu üstüne biriktirdiği notlarını meraklısıyla paylaşıyor. Bugüne dek ulaştığı çeşitli aşamaları, sonuçları sil baştan değerlendirmeye alıyor. Veee… Doğu ile Batı arasında kimlik arayışından oyun yazarlığına; Devlet Tiyatrolarından Genç Oyuncular’a; oradan da Kent Oyuncuları, Ankara Sanat Tiyatrosu, Dostlar Tiyatrosu gibi özel tiyatrolara; tiyatro eleştirisinden tiyatro biliminin üç büyüklerine kadar pek çok konuyu ele alıp didikleyerek irdeliyor.

Her bölümü kendi içinde bir bütün oluşturan bu çalışmayı, Cumhuriyet Kitapları “Türk Tiyatrosu Üstüne Notlar: Uzun Yolda Bir Mola” başlığı altında almış, yayımlamış. Kitap, her bölümüyle kendi içinde bir bütün oluşturduğundan okurun kitaba hem ta başından, hem de özgür iradesini kullanarak herhangi bir bölümden başlayacağı, ama mutlaka elinden bırakmadan okuyacağı bir eser meydana çıkmış.

Bu arada, duyduğum o ki, Prof. Dr. Ayşegül Yüksel’in bu son eseri, bir yandan kitapçı dükkânlarının vitrinlerini/raflarını süslerken, diğer yandan da tiyatroyla ilgilenenlerin büyük bir çoğunluğunun yatak odalarındaki komodinlerinin üzerinde “gerçek bir başucu kitabı” olarak yerini almaya çoktan başlamış.

Üstün Akmen
Evrensel Gazetesi


Yazarın Tüm Yazıları


Paylaş      
Yorumlar

Bu Oyun Hakkındaki Görüşlerinizi Paylaşın !

İsim
Mail  (Yayınlanmayacak)
Yorum
Güvenlik Kodu= 381
Lütfen bu kodu yandaki kutuya yazınız
 

    Son Eklenen Yazılar     En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar)
YOKLAMA LİSTESİ (Skeç)
    Tüm Tiyatro Yazıları

    Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar
    Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...

  • Tiyatro Gaga, Tiyatromuza Fırtına Gibi Girdi, Hoşgeldi: Cam (Üstün Akmen) - 6/8/2011
  • Allahüekber! Gel Buraya -Ucube- (Metin Boran) - 6/8/2011
  • Hayali Gözlükler Gerçek Olup Takıldı (M. Erkul Eğilmez) - 6/8/2011
  • Hıfzı Topuz'dan Nazım Hikmet Romanı (Üstün Akmen) - 6/8/2011
  • Bir Oyun Üzerine 4000 Karakterlik Eleştiri (Melih Anık) - 6/4/2011
  • Bir şeyi anlatmanın kaç yolu var? (Fatma Babuşçu) - 6/4/2011
  • Bir Sahnedir Trabzon (Fatma Babuşçu) - 6/4/2011
  • Trabzon Şenlenecek (Fatma Babuşçu) - 6/4/2011
  • Talimhane Tiyatrosu - Mehmet Ergen ve Yastık Adam (Savaş Aykılıç) - 6/1/2011
  • Türksoy Tiyatro Toplantısı (Hakan Yozcu) - 6/1/2011
  • Merve Engin ve Cemmedia Gabriellina: Kıyıya Oturmanın Böylesi (Üstün Akmen) - 6/1/2011
  • Festivalle Bir Hafta - Antalya DT Uluslararası Tiyatro Festivali (Gılman Kahyaoğlu Peremeci) - 5/31/2011
  • Yaşasın Tiyatro ve Artık Şişeden Çıksın Arılar (Melih Anık) - 5/28/2011
  • İsmene, Ritsos ve Berksoy (Metin Boran) - 5/28/2011
  • Simon'dan Baba-Kız Öyküsü: Ben Sinema Artisti Olmak İstiyorum (Üstün Akmen) - 5/23/2011
  • Engelleri Kaldırmak Yetmiyor (Berkan Karasu) - 5/23/2011
  • Karanlıkta Boşluğa Düşenler - Yeni Bir Yaşam İçin (Metin Boran) - 5/23/2011
  • Kamuya Açık Alanda Bozgunculuk - Profesyonel (Kübranur Ayar) - 5/23/2011
  • Sanat Engel Tanımıyor (Yurdagül Yurtseven) - 5/23/2011
  • Benim Korku Tünelim (Gülin Dede Tekin) - 5/20/2011
  • Müthiş Bir Kolektivite ve Titiz Çalışma Ürünü: Tehlikeli İlişkiler (Üstün Akmen) - 5/19/2011
  • Mehmet Ergen -Manga-yı Buldu mu? (Melih Anık) - 5/17/2011
  • Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi (Ayşe Müge Gerdan) - 5/16/2011
  • Bizim Zamanımızda (Mustafa Acar) - 5/16/2011
  • Ben Öğrenciyken - Cindi (Mustafa Acar) - 5/16/2011
  • Ruhunu Kurtarmaya Çalışan Adamın Öyküsü: Bedensiz Kadın (Üstün Akmen) - 5/16/2011
  • ARAF (İki Ülke Arasında) (Asmin Singez) - 5/16/2011
  • Cem Özer Söyleşisi (Onur Şimşek) - 5/16/2011
  • 75. Yıl Cüneyt Gökçer Tiyatro Ödül Töreni Muhteşem Bir Şekilde Ankara'da Gerçekleşti (Füsun Balkaya) - 5/14/2011
  • Başka Kapıya (Tolga Eroğlu) - 5/9/2011
  • Şeytana Papucunu Ters Giydiren Adam! - Başka Kapıya (Meliha Akay) - 5/9/2011
  • Doğum Gününüz Kutlu Olsun Nisa Ablacığım (Can Murat Yaşar Şengel) - 5/6/2011
  • On Yıl Dalgalanan Kabare Bayrağı (Ali Erdoğan) - 4/27/2011
  • Tek Piyano Eşliğinde Müzikli Drama: Wolfgang ve Lorenzo (Üstün Akmen) - 4/25/2011
  • Anılarımdan Osman Hamdi Bey'e Uzun İnce Bir Yolda (Can Murat Yaşar Şengel) - 4/25/2011
  • Çanak Çömleklerin Elden Çıkarılması, Satılması: Buluşma Yeri (Üstün Akmen) - 4/25/2011
  • Sümeyye Erdoğan'a Açık Mektup (Tuncer Cücenoğlu) - 4/25/2011
  • İstanbul Yeni Tiyatro’da Son Perde! (İhsan Ata) - 4/25/2011
  • Başı ve Dili Bağlı Tiyatro (Melih Anık) - 4/24/2011
  • Celile Toyon'u yeniden alkışlayabilmek onuru: Leyla'nın Evi (Üstün Akmen) - 4/24/2011
  • 75. Yılda Kafka'nın -Dava'sı- Rejisör Erhan Gökgücü İmzasını Taşıyor (Füsun Balkaya) - 4/24/2011


  • Tiyatro Kursu Başlıyor!
    19 Kasım'dan itibaren her SALI Kadıköy'de!
    Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!



    Duyuru Panosu!



    Son Eklenen Tiyatro Oyunları

         Güncel Yazılar

    Yazar olmak ister misiniz?
    Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...

    Mail Listemize Üye Olun

         Güncel Haberler
    Tiyatro Maydanoz, Nazım’ın Kadınları ile Sahnede
    Tekin Deniz: Dümbüllü kavuğunu kimseye devretmedi

    Tiyatro Dünyası'nı takip Edin
     
     |  ..