| Tiyatro Kursu  | Şirket Tiyatrosu
Tiyatro Dünyası
Tiyatro Dünyası Bu Sahnede...
 
Ana Sayfa  |  Hakkımızda  |  Yazılar  |  Haberler  |  Yazarlar  |  Tiyatro Oyunları  |  Tiyatro Grupları  |  Sanatçılar  |  Kaynak  |  Duyuru Panosu  |
Orhan Alkaya, İBŞT'de gene bir ilke imza atmış: Canavar Sofrası
Üstün Akmen




İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları (İBŞT) Genel Sanat Yönetmeni Orhan Alkaya, göreve gelişinden bu yana aldığı olumlu kararlar, ileriye dönük attığı yerinde adımlarla kamuoyunun ilgisini çekmeye devam etmekte. İstanbul kentinin yüzyıla yakın mazisi olan tiyatrosu, hiç abartmadan köpürtmeden söylüyorum, Orhan Alkaya döneminde altın dönemini yaşıyor. Gerekli hamleler, yepyeni yapılar, projeler, oyunlar… 2008-2009 sezonu repertuvarına şöyle bir baktığımızda toplum ve kültür dokusu zengin bir çeşitlilik dikkat çekiyor. Uluslararası ortak projeler, Türk tiyatrosu ile dünya tiyatrosunun çeşitli dönemlerinden seçkin örnekler geniş bir yelpaze oluşturuyor.

İBŞT’nin Lefkoşa Belediye Tiyatrosu (L.B.T) ile birlikte hazırladığı Vaha Katche’nin (1928) yazıp Hüseyin Köroğlu’nun Mahmut Sait Kılıçcı’nın çevirisiyle yönettiği “Canavar Sofrası”, Lefkoşa’dan sonra İstanbul’da da perde açtı. Özünde evrensel bir barış temasını işleyen oyun, İkinci Dünya Savaşı sırasında işgal altındaki Fransa’da bir doğum günü kutlaması için bir araya gelen yakın dostların, gestapo aralarından iki rehine seçmelerini isteyince nasıl birbirlerine karşı yabancılaşıp canavarlaştıklarını anlatıyor. Bir sofranın etrafında toplanan, birbirleriyle sıkı fıkı dost kişiler, ilginçtir “olağanüstü koşulların olağanüstü ölçülerini yaşamaya başlayınca” bambaşka kişiler olarak ve gerçek öyküleriyle karşımıza çıkıyorlar.

Oyunu sahneye taşıyan Hüseyin Köroğlu, program kitapçığında da ifadesini bulduğu gibi, önce; “Yıllardır K.K.T.C’de yaşayan insanlar tıpkı oyunumuzun kahramanları gibi bir zindan içindeymişçesine çıkmazlarla cebelleşip durmuyor mu? Dünyayı çıkmazların eşiğine getiren, bu hallere düşüren gestapolar kimler? 1974 travmasını yaşamış olan Kıbrıs, şimdi ne durumda? Kıbrıs’ta, Afganistan’da, Filistin’de, Bosna’da, Kuzey Irak’ta, Gürcistan’da ve yerkürenin kanayan birçok yerinde yaşananlar farklı mı” diye sormuş ve Orhan Alkaya’nın “Kıbrıs ve Türkiye arasında barış temelli sanatsal dostluk köprüsü” projesine “Canavar Sofrası”nı sahneleyerek temel atmış. Lefkoşa Belediye Tiyatrosu Genel Sanat Koordinatörü Yaşar Ersoy da iki ülke arasındaki barış ve kardeşlik bağlarının tiyatro ile güçlendirilmesi olgusuna tüm olanaklarını seferber ederek temel çivilerini çakmış.

Veee, yaz aylarında bizzat tanığı olduğum fevkalade meşakkatli çalışmalar sonucu oyun ortaya çıkmış. Hüseyin Köroğlu, söyleyecek sözünü ortalık yerde dermiş, derlemiş. Metin içinde sahnelemenin açığa çıkarmak zorunda olduğu evrensel ve “nihai” bir söylem aramamış. “Metni oynama”yı yeğlememiş, ancak metnin özel “okunması” gereğine inanarak, elindeki metinden tohum halinde bir temsil tasarısı çıkarmış. Sonuçta, metnin sadece sahne üzerinde tiyatrolaşma oranı değişmiş. Köroğlu, metnin tek bir olası yorum içerisinde sabit olan referans noktası olduğunu, metnin sadece “gerçek” sahnelenmesi, sahne dizgelerinin eylemi ve etkileşimiyle bütünsel bir söylem olarak, metnin temsilin yalnızca bir bileşeni olduğu söylemini ortaya çıkarmış. Gel gelelim, dağarcığındakilerin tümünü bu oyunda kullanmak isteyerek hata etmiş. Söz gelimi barkovizyonu kullanılması gerekenden fazla kullanmış. Daha doğrusu gereksiz kullanmış. Haydi diyelim dış mekân tamam, ama iç mekânda da sıklıkla barkovizyon kullanınca tiyatronun büyüsünü yok yere harcamış. Dolayısıyla “televizyondan” izlediğimiz tablolar “faydadan arî” kılınmış.

Bu arada yazarın; Max, Kabare Sanatçısı, Öldürülen Kadın, Gaz Odasındaki Kadın, gestapo Kaubach’a getirilen Kadın, Gestapo yardımcısı, Françoise’in Kocası gibi karakterleri imgeselleştirmesindeki gerekçeyi anlayamadımsa, suç hiç kuşkum yok ki benimdir. Köroğlu’nun, Kaubach’a hangi gerekçeyle takma burun taktırdığı da bilinmezlerim arasında… Wilker’ın Kaubach’a çeki yazmadan verişi de doğrusu “hayretime mucip” oldu. Öyle hazır yazılmış çekler mi var ne! Telefon kablosunu Timacotte kopartmışken, nasıl oluyor da Wilker telefonla konuşabildi, ona da şaşırdım kaldım. Askerlerin makinelileri yanaklarına dayayarak durmaları da yanlıştı. Gerçek olsa, bir de ateş etme zorunda kalsalar maazallah çene kemikleri dağılır ayol! Son tabloda sahnenin solundaki askerin yere yatmış hane halkını gözlem altında tutarken, tüfeğinin namlusunu bir havaya, bir yere, bir sağa, bir sola durmaksızın oynatmasıysa komik ötesiydi. Haaa, bir de Hüseyin Köroğlu’nun oyunu fazla uzun tuttuğunu, hiç değilse başlangıçtan kırparak oyunu sofraya oturma tablosundan başlatabileceğini söyleyebilirim.

Deneyimli efektor Ersin Aşar’ın (İBŞT) başarılı efektleri nedense bu kere çok yüksek volümlü. Mahmut Sait Kılıçcı oyunu hangi dilden çevirdi bilemiyorum, ama benim bildiğim Türkçede suikast “işlenmez” yapılır. Kılıçcı’nın eseri hangi dilden çevirdiğini bilmiyorum, ama çeviri hiç de akıcı değil. Zuhal Soy’un (İBŞT) dekor tasarımı bir açıdan hem birebir gerçekçi ve otantik, hem içine oturtulduğu biçim açısından o kadar soyutlanmış gerçeklik taşıyor. Ama bir de duvarlar sallanmasa… Kapılar açılıp kapanınca duvarda asılı duran ayna pandül gibi bir sağa bir sola yol almasa… Aplikler yerlerinden zangır zangır oynamasa…

Zuhal Soy imzalı oyunun kostümlerine gelince “matluba uygun” diyeceğim demesine de, Brigitte’in tecavüze uğradıktan sonra giydiği kostümü tamamlayan ipek fuları pek anlayamadığımı itiraf edeceğim. Tecavüze uğramış kadın o denli şık olabilir mi? “Full” makyaj yapabilir mi? Bilemiyorum. Gene de, Zuhal Soy’un giysi tasarımının sahnelenenin devinimini ışığa çıkartarak, sahnelenin temel trinomuyla (uzam-zaman-eylem) birleştiğini söyleyeceğim. Özge Midilli’nin (İBŞT) koreografisi iyi… Midilli’yi, oyuncuların; ama özellikle Lefkoşa Belediye Tiyatrosu oyuncularından Hatice Tezcan’ın bedenini seyirciye yönelik işaretler göndermek için ayarlanmış semafor olarak görmediği için kutlamak isterim. Murat Bavli’nin (İBŞT) müzik tasarımı da başarılı. Mahmut Özdemir’in (İBŞT) ışık tasarımını hazırlamazdan önce kostüm tasarımcısıyla görüşüp, konuşup, oyunda kullanılacak kostümlerin renk ve desenleri hakkında bilgi edindiğini hiç sanmıyorum.

Oyunculardan geniş umutlar bağladığım Murat Bavli’nin beni bu kere “sükût-u hayal”e uğrattığını söylemeden geçemeyeceğim. Bavli, gözleri görmeyen Pierre’i oynarken, “oynamıyor”. Görme engelli taklidi yapıyor. Oysa Altı Nokta Körler Vakfı’ndan yardım alır, rolüyle özdeşleşme olanağı bulabilirdi. Pierre, sese doğru sürünüp radyoyu buluyor, tamam da nasıl olup da bir hamlede ses düğmesini yakalıyor, anlamak mümkün değil. Görme engellilerin sese karşı ne denli duyarlı olduklarını da bilmiyor Bavli. Victor, kitaplıktan aldığı ciltli kitapları pat küt radyonun üstüne atıyor, pikaba doğru yürümekte olan Pierre’in umurunda değil. Brigitte de, Wilker de, Victor da, Pierre de pikabı çalıştırmak üzere pikabın kolunu plağın üstüne koymuyor, resmen fırlatıyorlar. Hiç mi pikap görmemişler ne!

Diğer oyunculardan Döndü Özata (L.B.T) gestapo subayı Kaubach’ın içsel varlığının her parçasını iyi doygunlaştırmış. Françoise’da Özgür Oktay (L.B.T) oyuncu için derin ve önemli olanı bilmiyor, dolayısıyla zayıf kalıyor. Deneyimli oyuncu (L.B.T’nin kurucularından) Osman Alkaş (L.B.T), içsel, ruhsal imge tutkuları üreterek aynı türden bireysel malzemelerden Doktor’u oluşturuyor. Wilker’da Erol Refikoğlu (L.B.T) fizikselliğini mekanik icra noktasına kadar mükemmelleştiriyor, ancak yeri geldiğinde daha da derinlere itemiyor. Barış Refikoğlu (L.B.T), Victor’un tutkularını resmedilebilecek incelikte duyumsuyor ve duyumsatıyor. Gel gelelim, Victor’un tutkularının birbirini bütünleyen parçalarını iyi kavrayamadığı daha ilk tablodan belli oluyor. Timacotte’da Bora Seçkin (İBŞT) hiç kuşkum yok ki duygularını, isteklerini ve aklını ateşleme yeteneği olan bir oyuncu. Timacotte karakterinin değişik boyutları arasındaki içsel bağı fevkalade iyi yakalamış. İstanbul seyircisinin Brigitte’e can veren Hatice Tezcan ile tanışmasıysa bence bir şans. Hatice Tezcan, yaratıcılığı çok iyi bileyleyebilen, içinde itici gücü olan bir oyuncu. Brigitte’e arzu patlamaları içinde can veriyor.

Neyse! Ben istediğim kadar “Canavar Sofrası”nı orasından burasından eleştireyim, işin gerçeği şu ki her ilk, her zaman en kuvvetli alkışı hak ediyor. Bu satırların yazarı da köşesine çekilip, gerek Orhan Alkaya’ya, gerekse Yaşar Ersoy’a yürekten bir “helal” çekiyor.

(“Canavar Sofrası”nı, yarın ve pazar günü Üsküdar Kerem Yılmazer Sahnesi’nde -Telefon: 0216 492 90 84- 15.00 ve 20.30’da izleyebilirsiniz. Oyunun sahnelenmesi, daha sonra Lefkoşa Belediye Tiyatrosu’nda -Telefon: 0392 227 87 82- sürecek.

Üstün Akmen
Evrensel Gazetesi


Yazarın Tüm Yazıları


Paylaş      
Yorumlar

Burak ŞAHİN - ( 12/15/2008 )
OYUNU iZLEDİM...
şehir tiyatrolarının iddalı denilen oyunları bana göre vasat hatta daha da ötesi....
Kızmayın ama tiyatroda hiç bir gelişme ve ilerleme yok.Dünyada bir çok tiyatro örneği varken şehirde sadece ben yaptım oldu mantığı ile sahnelenen hep aynı oyunlar var.Açıkçası bu oyunlardan sıkıldık artık... Ayrıca niye tiyatro seyircisi yok deniyor....Tabiki olmaz.... Bu yıl bir istanbul efendisi ni çıkın gerisi tam anlamiyle fiyasko...



Bu Oyun Hakkındaki Görüşlerinizi Paylaşın !

İsim
Mail  (Yayınlanmayacak)
Yorum
Güvenlik Kodu= 498
Lütfen bu kodu yandaki kutuya yazınız
 

    Son Eklenen Yazılar     En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar)
YOKLAMA LİSTESİ (Skeç)
    Tüm Tiyatro Yazıları

    Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar
    Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...

  • Geleneksel'den Halk Tiyatrosu'na, tiyatromuz. (Adnan Tönel) - 12/20/2008
  • Yıldız Kenter'in Yıldız Kenter Bayramı'ndaki zaferi: Victoria (Üstün Akmen) - 12/19/2008
  • Deri Ceket – İstanbul Şehir Tiyatroları (İsmail Can Törtop) - 12/17/2008
  • Daha Nice Yıllara, Tiyatromuzun Onur Abidesi... Daha Nice Yıllara (Üstün Akmen) - 12/17/2008
  • Üniversite Tiyatrosu Kavramı ve Muğla Üniversitesi Tiyatro Topluluğu (Öznur Çetin) - 12/17/2008
  • Seyirciye Saygı (Engin Alkan) - 12/15/2008
  • Tiyatro Eleştirmenleri Birliği’nden Uyduruk Bir Eleştiri Seçkisi (Feridun Çetinkaya) - 12/15/2008
  • Yorumun Yorumu (Arda Aydın) - 12/15/2008
  • Meraklısı İçin Öyle Bir Hikaye Oyun Eleştirisi ve Naşit Özcan Röportajı (Selçuk Soğukçay) - 12/15/2008
  • Bana Benden Bahset - Evlilikte ufak tefek CİNAYETLER (Rengin Uz) - 12/14/2008
  • Orhan Alkaya, İBŞT'de gene bir ilke imza atmış: Canavar Sofrası (Üstün Akmen) - 12/14/2008
  • Canavar Sofrası - İstanbul Şehir Tiyatroları (Ayşe Müge Gerdan) - 12/14/2008
  • Gripli Tavuklar (Hüseyin Manto) - 12/14/2008
  • Zorunlu Hedefler - Ankara Devlet Tiyatroları (İhsan Ata) - 12/13/2008
  • Çınar Polis Karakolu (Mustafa Firuz Bozkurt) - 12/11/2008
  • Tiyatroadam'ın mutlaka izlemeniz gereken oyunu: Albay Kuş (Üstün Akmen) - 12/11/2008
  • İKSV ve SANAT (Cüneyt İngiz) - 12/10/2008
  • Van Devlet Tiyatrosu'nda Bir Lope De Vega Oyunu: Çılgın Dünya (Üstün Akmen) - 12/10/2008
  • Ferhanca felsefe dersleri - Boşgezen ve Kalfası (Rengin Uz) - 12/9/2008
  • Barış - Adana Devlet Tiyatrosu (Ahmet Olcay) - 12/9/2008
  • Deri Ceket - İstanbul Şehir Tiyatroları (Ayşe Müge Gerdan) - 12/9/2008
  • Laf -U Güzaf (Engin Alkan) - 12/7/2008
  • Antalya Devlet Tiyatrosu ve -Benim Doktor Oğlum- (Öznur Çetin) - 12/7/2008
  • Savaş Bezirganları için: -Korku ve Sefalet- ile -Savaş ve Barış- (Üstün Akmen) - 12/5/2008
  • Meraklısı İçin Öyle Bir Hikaye - İstanbul Şehir Tiyatroları (Ayşe Müge Gerdan) - 12/5/2008
  • Kenter Tiyatrosu'nda 39 Basamak ve Türk Tiyatrosu'nda Yaratıcılık (Melih Anık) - 12/4/2008
  • Vişne Bahçesi - Bahçede Neler Oluyor (Cüneyt İngiz) - 12/4/2008
  • Babalar Gününde - Sevgi Yarışı (Çocuk Oyunu) (Fevzi Günenç) - 12/3/2008
  • Masal Bilmeyen Çocuk (Çocuk Oyunu) (Fevzi Günenç) - 12/3/2008
  • Evli Evine Evi Olmayan Nereye? (Çocuk Oyunu) (Fevzi Günenç) - 12/3/2008
  • Ben Anne İstiyorum! (Çocuk Oyunu) (Fevzi Günenç) - 12/3/2008
  • AH, GÜL O!.. (Çocuk Oyunu) (Fevzi Günenç) - 12/3/2008
  • Bebelerin Hababam Sınıfı Harfleri Öğreniyor (Çocuk Oyunu) (Fevzi Günenç) - 12/3/2008
  • Franz Kafka'nın Dönüşüm'ü (Öznur Çetin) - 12/3/2008
  • Necdet Mahfi Ayral'ı Anarken (Pınar Öztürk) - 12/3/2008
  • Kırcaali'deydim... (Üstün Akmen) - 12/3/2008
  • İstanbul Efendisi – İstanbul Şehir Tiyatroları (İsmail Can Törtop) - 12/2/2008
  • Annen Baban İşte Bunu Bilmezler (Can Doğan) - 12/2/2008
  • Türk Tiyatrosu'nun Neden Var Olamadığı Bu Yazıda Gizlidir (Adnan Tönel) - 12/1/2008
  • Albatrosun Kanatları (Melih Anık) - 12/1/2008
  • Şahane Düğün (Selçuk Soğukçay) - 11/30/2008


  • Tiyatro Kursu Başlıyor!
    19 Kasım'dan itibaren her SALI Kadıköy'de!
    Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!



    Duyuru Panosu!



    Son Eklenen Tiyatro Oyunları

         Güncel Yazılar

    Yazar olmak ister misiniz?
    Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...

    Mail Listemize Üye Olun

         Güncel Haberler
    Tiyatro Maydanoz, Nazım’ın Kadınları ile Sahnede
    Tekin Deniz: Dümbüllü kavuğunu kimseye devretmedi

    Tiyatro Dünyası'nı takip Edin
     
     |  ..