| Tiyatro Kursu  | Şirket Tiyatrosu
Tiyatro Dünyası
Tiyatro Dünyası Bu Sahnede...
 
Ana Sayfa  |  Hakkımızda  |  Yazılar  |  Haberler  |  Yazarlar  |  Tiyatro Oyunları  |  Tiyatro Grupları  |  Sanatçılar  |  Kaynak  |  Duyuru Panosu  |
Eleştirmek mi Yoksa Eleştiriyi Eleştirmek mi?
Şekip Taşpınar



Eleştirmek mi yoksa eleştiriyi eleştirmek mi? İşte bütün sorun burada!!!
 
Bir çokları çatal dillerini çıkardılar bile. Ateşe körükle gider bu adam her zaman. Olsun. Bu da onun huyu. 
 
Ancaaaaaaaaak!!!
 
Öncelikle sevgili tiyatro oyuncusu ve de yönetmenleri arkadaşlarım birbirlerini nasıl eleştirmeli, eleştiriyor ve doğrusu ne?
 
Çatal diller birden bire çoğaldı mı ne? Buyrun efendim, işte sadet…
 
Zaman zaman üzülerek tanık olduğum oyuncuların oyunları ve oyuncuları eleştirme biçimi hakkında konuşmak, konuya daha bir derinlik katacaktır ki asıl sorun da bence burada başlamaktadır. Bir oyuncu bir meslektaşını eleştirirken nelere dikkat etmelidir? 
 
Öncelikle bilmek zorundasın acaba ben ne izliyorum diye!!! Seyrettiğin oyunun kim tarafından yazıldığı, dönemi, yazılış sebebi gibi şeyleri bilmek zorundasın. Ve tabii ki oyunu okumuş olmalısın. Eleştiri yapmanın ilk şartı budur meslektaşını eleştirmek için. Seyrettiğin oyun için bu şartlar olmadan eleştiri yaparsan zaten eleştiriye geride başlarsın ki bu seni komik duruma düşürür. Bir daha seni kimse kaale almaz, rezil olursun. Sonra beni anlamıyorlar gibi oyuncu kaygılarına düşersin.
 
İkincisi seyrettiğin oyunda yönetmen neyi ön plana çıkarmak istemiş onu görmek zorundasın. Ve bu öne çıkarmak istediği şeyi hangi tarzı izleyerek rejisine yön vermiş. Yani kuramlardan da haberin olacak. Belki birkaç tarz kullanmıştır rejisör. Bunları da bileceksin. Yani “sen şunların üstüne gitmişsin ama tarzını şu sebeplerden otürü tam oturtamamışsın, dediklerin havada kalmış” bir eleştiridir ama “galiba bu reji biraz aceleye gelmiş, kafan da mı karışıktı biraz” bir eleştiri değildir. Bunu yaparsan yönetmen seni dinlemez, hatta üstüne bir de seni rezil eder ki hiç hoş değil. Tabii sen bunu hissetmeyebilirsin ki bu daha da hoş değil.
 
Üçüncüsü oyunculuğun kurallarını iyi bileceksin. İyi oyuncu olmasan bile. Oyuncu arkadaşını eleştirirken aynı rolü kendin çıkarmış gibi eleştireceksin. Hatta “arkadaşım, şöyle yapsan daha iyi anlaşılır, bir dene istersen” diyeceksin. Yani bu kadar ileri ve hoşgörülü olacaksın. “herhalde bugün biraz yorgundun” ya da “rolünü mü sevmedin” dersen arkadaşın seni umursamaz. Terbiyeli bir insansa dinler ve geçer yoksa hiç duymaz ya da kovalar. Buna maruz kalmak istemiyorsan kendini oyuncunun yerine koyan oyuncu gibi hissedeceksin. 
 
Dördüncüsü ve en fenası da budur; “oyunu bir seyirci gibi izledim ama beğenmedim” demektir. Bunu ilk söylersen zaten paçayı kaptırmış olursun. Ama tüm doğru eleştirilerine “benim beğenmem önemli değil umarım seyirci beğenir” dersen kimsenin kafasını kaşımasına müsaade etmezsin. Ya da hiçbir eleştirin yoksa ya da oyunu anlamamışsan, “çok güzel olmuş, ellerine sağlık” dersin ve her şeyi seyirciye bırakırsın ki zaten seyirci hakkını verir!!!
 
Bunlara ek olarak sevgili oyuncu arkadaşım; dekor bileceksin, kostüm bileceksin, renkleri bileceksin, ışığı bileceksin, dramaturji bileceksin, tiyatro tarihi bileceksin ve hepsini bir bütün olarak eleştireceksin. Örneğin “ışıkta ki ahenk çok iyi yakalanmış, dekoratörede söyleyecek hiçbir şey yok, her şey uyumlu” dersen neye göre olduğunu da anlatacaksın. Dönemi mi iyi yansıtmış, rejisöre mi iyi ayak uydurmuş, oyuncuyu mu parlatmış vb. bunları da söyleyeceksin.
 
Son olarak; asla ard niyetli olmayacaksın. Sırf gıcık olduğun için eleştiri yapmayacaksın. Çünkü bu kötülemek olur, bilinçsizlik olur, akılsızlık olur. Rağbet görmez ve şapa oturtur.
 
Gelelim şimdi eleştiri eleştirisine. 
 
Bana sorarsanız bunu kamuoyu önünde tartışmaya hiç gerek yoktur. 
 
Eleştirmen yukarıda saydığım kriterlere uymak sureti ile eleştiri yaparsa, daha önce izlediği aynı adlı oyunla eleştirisini pekiştirmezse hiç gerek yoktur. Bu kriterlere hiç uymadan bir eleştiri yazmış ve kamuya mal etmişse buna da cevap vermeye gerek yoktur. 
 
Ama eleştirmenin de seyircinin buluştuğu bir yayın organında bunu açıklamaya ve izleyiciyi mesnetsiz yönlendirmeye hakkı yoktur. Burada sorumluluk tabii ki yayın yönetmenlerine düşmektedir. İnce elemeli ve sık dokumalıdır. Sırf kavga çıkarmak için bunları yayınlamamalıdır. Unutmayın arkadaşlar, bizleri seyirci okuyor!!!
 
Ben bu ay bunları yazmayacaktım. Adana'da sahnelediğim oyun “SOKAK KEDİSİ MARİLU” ve yazarı Yeşim Dorman'dan bahsedecektim. Gelecek aya kaldı. Kalın sağlıcakla.
 
- Emekli oyuncularımızdan Nur Bartu'ya gittiği yerde buluşmak üzere hoşça kal diyorum.
- 9. DEVLET TİYATROLARI- SABANCI ULUSLAR ARASI TİYATRO FESTİVALİ çalışmalarımız sürüyor. Grupların dikkatine.
- Sanatçılarımızdan Zühtü Erkan'a ve Volkan Özgömeç'e acil şifalar diliyorum.
- “Ben gidip başıma belalar aramışım,
o kalıp mevlasını bulmuş.” ATTİLA İLHAN.
 
Şekip Taşpınar
Adana DT
Tiyatronline.com


Yazarın Tüm Yazıları


Paylaş      
Yorumlar

Bu Oyun Hakkındaki Görüşlerinizi Paylaşın !

İsim
Mail  (Yayınlanmayacak)
Yorum
Güvenlik Kodu= 820
Lütfen bu kodu yandaki kutuya yazınız
 

    Son Eklenen Yazılar     En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar)
YOKLAMA LİSTESİ (Skeç)
    Tüm Tiyatro Yazıları

    Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar
    Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...

  • Etik İcat Oldu Ahlak Bozuldu (A. Berhan Yılmaz) - 1/22/2007
  • Beyoğlu Sahneleri Gitti/Gidiyor! Alan Yok mu? Tuğba Özay'dan Başka? (Yeşim Özsoy Gülan) - 1/22/2007
  • Karşılaşmalar - Tiyatro Öteki Hayatlar (Üstün Akmen) - 1/19/2007
  • Kozalar - İstanbul Şehir Tiyatroları (Üstün Akmen) - 1/18/2007
  • Yıldızlar Altında Cinayet - İstanbul Şehir Tiyatroları (Kemal Oruç) - 1/18/2007
  • MODİGLİANİ - Derhal sahneden çekilmesi gereken bir oyun (İhsan Ata) - 1/18/2007
  • Gerçekleri saptırmadan irdeleyen yönetmen : Mesut Yüce (Fatma Babuşçu) - 1/18/2007
  • Osmaniye Gençlik Sanat Tiyatrosu - OGSAT (A. Aziz Öktem) - 1/15/2007
  • Yuva - Yeni Kuşak Tiyatro (Üstün Akmen) - 1/15/2007
  • Meşrutiyet’ten Günümüze Adana’da Tiyatro Sanatının Serüveni… (Doç.Dr. Nurhan Tekerek) - 1/15/2007
  • Eleştirmek mi Yoksa Eleştiriyi Eleştirmek mi? (Şekip Taşpınar) - 1/14/2007
  • BARUT FIÇISI - Trabzon Şehir Tiyatroları (Barış Uzun) - 1/14/2007
  • Biz Gençler (Eda Atalay) - 1/14/2007
  • Kaçamak - Tiyatro İstanbul (Üstün Akmen) - 1/14/2007
  • Özkıyım (Bizim Tiyatro ) - 1/14/2007
  • Nathalie (Kenter Tiyatrosu) - 1/13/2007
  • Ayrılık (İzmir Devlet Tiyatrosu) - 1/13/2007
  • Kocasını Pişiren Kadın (İzmir Devlet Tiyatrosu) - 1/13/2007
  • Düğün Şarkısı (İzmir Devlet Tiyatrosu) - 1/13/2007
  • Keşanlı Ali Destanı (İzmir Devlet Tiyatrosu) - 1/13/2007
  • Aşk Delisi (İzmir Devlet Tiyatrosu) - 1/13/2007
  • Bir Efes Masalı (İzmir DT) - 1/13/2007
  • Büyük Aşkların Sonuncusu (İzmir) - 1/13/2007
  • Salıncakta İki Kişi (Profilo Kültür Merkezi) - 1/12/2007
  • Öp Babanın Elini (Gönül Ülkü - Gazanfer Özcan Tiyatrosu) - 1/12/2007
  • Ayıp Ettik (R.E.S.T Oyuncuları ) - 1/12/2007
  • Bir Delinin Hatıra Defteri (Kulis Sanat Evi) - 1/12/2007
  • İstanbul' da Sanatçı Olmak (Engin Alkan) - 1/10/2007
  • Omuzumdaki Melek (Üstün Akmen) - 1/10/2007
  • SİNEKLİDAĞ BURASI … ŞEHRE ÇUKURDAN BAKAR (Nedim Saban) - 1/9/2007
  • Mutlu Günler (Üstün Akmen) - 1/9/2007
  • Hazal Selçuk Röportajı (ADEM DURSUN SÖYLEŞİLERİ) - 1/9/2007
  • BARUT FIÇISI - İstanbul Şehir Tiyatroları (Üstün Akmen) - 1/9/2007
  • Fişler ve hatıralar.. (Serkan Koç) - 1/8/2007
  • Satıcının Ölümü / Miller (Tiyatrokeyfi.com) - 1/7/2007
  • Vanya Dayı / Chekhov (Tiyatrokeyfi.com) - 1/7/2007
  • Yangın Yerinde Orkideler / Baydur (Tiyatrokeyfi.com) - 1/7/2007
  • Martı / Chekhov (Tiyatrokeyfi.com) - 1/7/2007
  • Müfettiş / Gogol (Tiyatrokeyfi.com) - 1/7/2007
  • Nemrut / Banda (Tiyatrokeyfi.com) - 1/7/2007
  • Sabahattin Ali / Cücenoğlu (Tiyatrokeyfi.com) - 1/7/2007


  • Tiyatro Kursu Başlıyor!
    19 Kasım'dan itibaren her SALI Kadıköy'de!
    Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!



    Duyuru Panosu!



    Son Eklenen Tiyatro Oyunları

         Güncel Yazılar

    Yazar olmak ister misiniz?
    Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...

    Mail Listemize Üye Olun

         Güncel Haberler
    Tiyatro Maydanoz, Nazım’ın Kadınları ile Sahnede
    Tekin Deniz: Dümbüllü kavuğunu kimseye devretmedi

    Tiyatro Dünyası'nı takip Edin
     
     |  ..