MERHABA

Özgür sahne 1992 yılında kurulduğunda oldukça genç oyunculardan oluşuyordu. Deneyimsiz ancak alabildiğine heyecanlı, enerjik, ışıl ışıl oyunculardı. Şimdi bir çok yol arkadaşımız başka yerlerdeler, kimi Devlet Tiyatrolarında, kimi Ankara’da, İstanbul’da özel tiyatrolarda oyunculuklarını sürdürüyorlar. Onlar bizim gönüldeşlerimiz. Onlara teşekkür ediyoruz.

Kuruluşundan bu yana, yetkinleşme çabalarını sürdüren ve uzun bir zamandır eğitsel çalışmalara ağırlık veren Özgür Sahne, bu dönem, yine genç oyunculardan oluşan bir kadro ile izleyicisiyle buluşmak, ürettiklerini paylaşmak için, İsmet Küntay’ın “403. Kilometre” adlı oyun ile izleyici karşısında.

 İsmet Küntay’ın önemli oyunlarından birisi olan 403. Kilometre, yazıldığı 1960 – 1970  yılları, Siyasal, ekonomik, kültürel açılardan önemli bir bilinçlenme aşamasının yaşandığı edebiyat ve tiyatronun da etkilendiği bir dönemdir, Dünyadaki özellikle Avrupa’da ki sosyal hareketlilik Türkiye’de de karşılığını bulmuş , hızla toplumcu ürünler ortaya çıkmaya başlamıştır, belli tabuları, kalıpları kıran ve gerçekçi bir yaklaşımla dönemini değerlendiren oyunlar yazılmıştır. İşçi ve köylünün sorunlarının sahneye taşındığı, orta sınıftan ailelerin yaşadığı toplumsal ve ekonomik sorunları irdeleyen toplumcu, gerçekçi oyunlar ile, köy ve gecekondu ortamı da yaşama ve giyinme biçimi ve dil özellikleriyle sahneye aktarılmıştır.   Bu dönemde ilk ağızda sayabileceğimiz yazarlarımız Oktay Arayıcı, Vasıf Öngören ve İsmet Küntay’dır. 1960 sonrası tiyatromuzda, İsmet Küntay'ın da bu yazarlar arasında önemli bir yeri vardır. Toplumcu yazarlarımızın başında sayılabilen yazar, düzenin eleştirisini getirirken, yalın bir anlatımının yanısıra, iyimserliği de gözardı etmeden, olup biteni sergileme yolunu seçmiştir. Sadece olaylara bir ayna tutmayı yeğlemiş, somut çözüm önerisinde bulunmaktan kaçınarak, izleyicinin kendi muhasebesini yapmasını amaçlamıştır.

İsmet Küntay, 403. Kilometre ile 1970’li yıllarda yaşanan koşulların günümüzden hiç de uzak olmadığını bize bir kez daha göstermektedir. Öykü karayolu şantiyesinde geçer; burada yöneticiler yolsuzluk yapar; bu yasa dışı işlerin işçiler tarafından ortaya çıkarılma mücadelesi anlatılır. Oyun, birlik olmanın, haksızlığa karşı direnmenin erdemini, para ve kaba gücün her şey olmadığını, insanın para ile alınıp alınamayacağı ikileminin sonuçlarını gösterir.

Özgür Sahne için amatörlük bir tercihtir. Daha özgür bir alan yaratabilmenin yolunun amatörlükle olabileceğine inanmakta ve çalışmalarında son derece özenli, profesyonelce yaklaşmakta ve izleyicine en iyisini sunmaya çalışmaktadır.

Oyuncu arkadaşlarımızın yürekten katılımı ve özverileri ile yeni bir soluk, yeni bir duruş için başlangıç yapan Özgür Sahne; bundan sonra da duruş biçimini her zaman emekten,  özgürlükten, bağımsızlıktan ve  demokrasiden yana sürdürecektir.  Özgür sahne bu duruşunu sanat politikası olarak benimsemiştir. Özgür Sahne, amacını “değiştiren, dönüştüren bir tiyatro” olarak saptamıştır.. 

İyi seyirler…..

Turgay Ön

ISMET KÜNTAY (1923 — 25/7/1974)

İSMET KÜNTAY’IN KALEMİNDEN YAŞAM ÖYKÜSÜ ^*

1923 yılında Artvin’de doğdum.

Yüksek öğrenim yapmadım ve hiçbir yabancı dil bilmem. Artvin’in Sirya bucağına bağlı Oruçlu (Eski adı Orcuk) köyünden Hacıgillerden Kâmil Efendinin torunu. Kars eski Milletvekili, Darüleytâm Müdürü Ömer Lütfü -Sonradan ismini Ömer Kâmil olarak kullanmıştır- beyin oğluyum. Annem Rus asıllıdır. Sonradan öğrendiğime göre asıl ismi Olâ’dır. Din değiştirdikten sonra Aliye oldu. ikisine de rahmet olsun. nur içinde yatsınlar.

İlkokulu Ankara’da Gazi ilkokulu ve Mimar Kemal İlkokulunda, orta öğrenimimi Cebeci Ortaokulunda ve Bursa Erkek Lisesinin orta kısmında okudum. Lise tahsilimi birara Bursa Erkek Lisesinde, birara da özel Feyziati Lisesinde okudum.

Mutlu bir çocukluk geçirdim. Evimizde toplanan eski ittihatçılardan Eyüp Sabri (Akgöl), Enis Avni (Akagündüz), Hüsrev Sami, Patriyot, Akif paşa, Naci Aklan’ın sohbetleri içinde kulaklarım doldu.

Çok genç sayılacak bir yaşta aile reisi oldum. Babamı kaybettiğimizde kardeşlerimden Dr. Doğan Küntay bir Tıbbiye talebesi, Cankaya Lise talebesi, Uğur Ortaokul’un yeni talebesi idi.

Yazımın çok çirkin ve okunmaz olması nedeniyle rahmetli babamın - Seni bankaya olsalar, üçüncü gün kovarlar demesine rağmen Sümerbank Beyoğlu Şubesine veznedar olarak girdim. İlk maaşımla aldığım radyo rahmetli annemi çok ağlatmıştı. hâlâ bendedir.

Bu arada bankada tanıştığım Nadide Kavroğlu ile 2/7/1959 tarihinde evlendim. Çocuğum olmadı. 1967 yılında Sümerbanktan malülen emekliye ayrıldım. Bir ara yakın aile dostum Sayın Suphi Baykam’ın zorlaması ile HASTAŞ Genel Müdürlüğü, Genel Sekreterliği ve Halk Ticaret T.A.Ş. Genel Müdürlüğünde bulundum. Bir yıl sonra istifa ederek ayrıldım. Sanat dalında ilk çalışmalarım mizah dalında oldu. Amcabey ve Zübük’te hikayeler yazdım. İlk yazım bedelini ZÜBÜK’ten Sayın Aziz Nesin’den aldım. İlk oyun denememi «POMPA isimli skeç» Devekuşu Kabare tiyatrosunda 1968 de oynadı, sonra AST’ın Grevinden hemen sonra 1970’de Sayın Kerim Korcan’ın LİNÇ’i ile beraber TOZLU ÇİZMELER oynadı, arkasından gene Devekuşu Kabare tiyatrosunda oynanan HA BU DIYAR isimli oyunda «OSMAN KONGO’da» isimli skeç 1971’de, sonra «EVLER.EVLER» 1972 de ve 403, Kilometre… 1973 de Ankara Sanat Tiyatrosunda oynadı.

Özel bir tiyatro öğrenimim yok. Okullarda en yüksek dağın kaç metre olduğunu. bankada iki artı: ikinin dört ettiğini öğrettiler gerisini Ahmed’ten, Memed’ten öğrendim.

Ismet Küntay’ın yazdıkları burada sona eriyor, Tiyatro dünyamıza önemli katkıları olan bu yazarı yitirmemiz üzerine Nadide Küntay, eşinin «Ben, 403. Kilometreye kadar getirdim, benden sanrakiler de daha ileri kilometrelere götüreceklerdir.» dediğini belirterek, tiyotromuzu ileri götüren yazarlara her yıl verilmek üzere «İsmet Küntay Ödülü»nü kurdu.

Özdemir Nutku, Seçkin Cılızoğlu ve Doğan Koloğlu’ndan oluşan seçiciler kurulu, ödülü «Şili’de Av» adlı oyunuyla Orhan Asena’ya (1973 - 74). «Ferhat ile Şirin» adlı oyunuyla Ümit Denizer’e (1974 - 75), «Aladağlı Mıho» adlı oyunuyla Ömer Polat’a (1975- 76) verdi. Özdemir Nutku’nun Ege Üniversitesi güzel Sanatlar Fakültesi’ne gitmesi yüzünden oyunları izleme olanağı azaldığı için, seçiciler kuruluna S. Günay Akarsu geçti. Yeni seçiciler kurulu «Zengin Mutfağı» adlı oyunuyla Vasıf Öngören’i (1976 - 77) ödüllendirdi. Bu yıl Hayati Asılyazıcı’nın da katılmasıyla genişletilen seçiciler kurulu ödülü «Ölü Kentin Nabzı» adlı oyunuyla Orhan Asena ya verdi

(*). Oyun (Alık Dergisi), sayı:5, Temmuz 1979, s.5

YOL UZUN, ULAŞMAK GÜÇ…

Yusuf SAĞLAM

 “403. Kilometre” oyunu; şehirden uzak, yol yapım şantiyesinde geçen ve buradaki işçileri konu alan bir metindir. Dönem göz önünde bulundurulduğunda ve oyunun isminden hareketle ajitasyona dayalı oyun olduğunu düşünsek de, bu beklentimiz boşa çıkar. İşçiler arasındaki kişisel sorunlar, çekişmeler ve didişmeler, süre giden yolsuzluğun örtülmeye çalışılması ve bu amaçla adam öldürülmesi ile öldürülme olayına planlı kaza süsü verilmesi doğrultusundaki çaba, konunun asalını oluşturur.

Bir şekilde yolu bu şantiyede kesişen; aydın-işçi-köylü zorunlu birlikteliğindeki insanların; umutları, özlemleri, umutsuzlukları, gurbetlikleri, işçilerin kendi aralarındaki ve yöneticilerle olan ilişkilerindeki çatışkıları, kendi içlerindeki çelişkileri ve bilinçlenmeleri konunun sorunsalıdır. Oyun, slogancı değil, gerçekçidir. Gerçekçilik adına dil; karşılıklı söyleşime dayalı, arındırılmış seçkinci olmanın uzağında gündelik olanı çağrıştıran, sınıfsal konumu ve orunu belirleyen ve yaşatan araçtır. Sorunun ve sorunların varlığı gerçekçi boyutuyla ve uzantılarıyla göz önüne bu dille serilir.. Bilgilendirme ışığında bilinçlenmenin kapısı aralanmış, tüm toplum sorundan sorumlu tutulmuştur. Çözüm; aklın öngörüsündeki bilinçlenmeye paralel üretilecek olandadır. Bu, bugünden yarına gerçekleşmesi hemen olası olmayan, zamana ve toplumun edimine dair uzun bir yürüyüştür.

Oyunun konusunun geçtiği (geniş anlamda ülke, dar anlamda şantiye) zaman ve uzamda; yolsuzluk, namussuzluk, adam kayırma, adam kullanma, düzeysizlik, ilkesizlik, en insani zaaftan yararlanarak kadının sömürülmesi, cinayet işlenmesi ve bunun çıkar uğruna örtülmeye çalışılması… sosyo-ekonomik nedenlerden ileri gelen ahlaki, dolayısıyla insani bir çöküntünün kol gezdiği yozlaşmışlık toplumu tehdit etmektedir. Bu kaygı uyandırıcı ve önüne geçilmesi elzem bir durumdur.

Oyunun, üzerine kurulu olduğu (aydın-işçi-köylü) üçlü sac ayağından biri olan; aydın (mühendis); pratikten uzak, kuramcı, ilkesiz ve en yakın çalışma arkadaşıyla iletişimsiz olandır. Toplumuyla bağı olmayanın, aydın olma görevini yerine getirmesi, toplumunu dönüştürerek ileriye taşıması olası değildir. Diğer yandan, karşısına konumlandırılan başka bir aydın tipinde (teknisyen); toplumuyla kurduğu iletişim bağıyla, özümsemesiyle, ilkeli duruşu ve öncü olmasıyla; aydın olmanın vasıflarını yerine getirdiği gibi, dönüştürüp ileri taşımada da asal ereğine ulaşma yolundadır. Ancak, örgütsüzlüğü ve yozlaşmış ortamın handikabındaki aymazlığı; sonunu getirmektedir. Ölümü bile, karanlığı aralamada eşiktir.

En büyük kitleyi oluşturan işçiler, örgütlü değildirler. Sorunlar karşısında sığ, savruk ve tutarsızdırlar. Öznel gerçeklerinden duygusal ve öfkeye dayalı ürettikleri çözümler; yasal olmayan, anlık, çizgi dışı ve kaba kuvvet boyutundadır. Bu açmaz, bilgisizliğin sonucudur. Bununla bir sonuca varılamayacağı gibi, lümpen, kullanılmaya açık, anlık çıkarı ve güdüleri peşinde koşan, sıkıştığında geçmişine sığınan, raconu erkek dünyası üzerine kurulu olsa da en yakın arkadaşını ve yandaşını çıkarı için satan, birbirlerine, dolayısıyla sınıflarına ve topluma zarar veren konumdadırlar. Ancak, bu dağınıklık içinde güdüleri ve sezgileriyle yolunu bulanlar da yok değildir. Bunların, düşüncelerini korkusuzca dile getirmeleri, öznel nedenden yandaş bulmaları ve bilinçlenmeye dair ilk kıvılcımı çakmaları bağlamında, gelecek adına umutturlar. Aydınlık gelecek, bilinçli ve örgütlü çoğalmanın eseri olacaktır.

Üçüncü sac ayağını oluşturan köylüler; bu düzlemde azınlıkta olsalar bile; kökleri derinde olan, sağ duyuya sahip, öngörüleri kuvvetli, anlık zaman çakımında doğruyu gören, sezen ve bunu rafine edebilen, söyleyeceğini dolaysız söyleyen, umutsuzluğunu dışa vursa da içten içe umutla yüklü, türküsünü bozmadan dosdoğru ve kendi bildiğince söyleyen saf ve temiz olandır. Çaresizliğin ve yol yordam bilmezliğin üzerlerine bulaştırdığı pislik; “Ova tarlalarının en sütlü mısır koçanları…”nı getirmelerine engel değildir.

Toplumun asal genelini oluşturan bileşkenlere (aydın, işçi ve köylü) biçilen ve giyindirilmeye çalışılan; günü ve anı kurtaran, çıkarı peşinde koşan, biri diğerinden bihaber, örgütsüz, yoz, yobaz ve sömürüye dayalı, kokuşmuş bu ölü gömleği bir an önce yırtmalıdır. Toplumun üzerine serpilmiş olan bu ölü toprağından kurtuluşu, us öngörüsündeki bilinçlenmeyle olasıdır. Somut durumun güçlüğüne karşı koymak, ertelenemez; aştan ve işten önce gelen asal görevdir.

Son Eklenen Yazılar	En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar) Başarılı Genç Aktör Can Öztopçu 40. Sanat Yılını Kutluyor (Füsun Akmen Balkaya) 'Ağaçlar Ayakta Ölür' - Nevra Serezli ve Tiyatro Kare (Füsun Akmen Balkaya) Süt Kardeşler - Süheyl Behzat Uygur Tiyatrosu 2020 Tuncer Cücenoğlu'nun Anısına... Ankara Devlet Tiyatrosu 70. Yıl ve 'Lüküs Hayat' Kadın Dayanışmasını Taçlandıran Şehir Tiyatrosu Oyunu: Çın Sabahta Büyük Aşkların Sonuncusu ve Çankaya Sahne Uğur Kanbay ve Eylül! Fars Dokusu Üzerine Komedya Dokunuşları İle ELEŞTİRMEN OLMAK VE ELEŞTİRİ YAZMAK !	YOKLAMA LİSTESİ (Skeç) Uğur Kanbay ve Eylül! ELEŞTİRMEN OLMAK VE ELEŞTİRİ YAZMAK ! Büyük Aşkların Sonuncusu ve Çankaya Sahne Fars Dokusu Üzerine Komedya Dokunuşları İle Şehir Tiyatroları'nda Oynanan Ayaktakımı Arasında Oyununun İncelemesi ve Eleştirisi Kadın Dayanışmasını Taçlandıran Şehir Tiyatrosu Oyunu: Çın Sabahta Ankara Devlet Tiyatrosu 70. Yıl ve 'Lüküs Hayat' Ve Tanrı Aşkı Yarattı Genel Müdür 'A. Nejat Birecik İle Devlet Tiyatrosu'na Gelen 'Bahar Havası' Atam Siz Rahat Uyuyun Gençleriniz Size Layık - Yıllar Sonra 'Satıcı'nın Ölümü' - Bir Büyük Sanatçı Argun Kınal'a Veda
Tüm Tiyatro Yazıları
Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...
TEATRAL KAKAFONİ (Erdinç Yapan) - 12/15/2007
“YAŞAR NE YAŞAR NE YAŞAMAZ” OYUNU ÜZERİNE BİR ELEŞTİRİ DENEMESİ ! (Savaş Aykılıç) - 12/13/2007
Koca Bir Aşk Çığlığı - Aysa Prodüksiyon (Yasemin Aktaş) - 12/11/2007
Zamazingo (Trabzon Şehir Tiyatrosu) - 12/10/2007
Oyunu Bozuyorum - Sokak Tiyatrosu (Üstün Akmen) - 12/10/2007
Üç Kızkardeş - İstanbul Şehir Tiyatroları (İsmail Can Törtop) - 12/9/2007
Şerefe Hatıralar - Tiyatro Pera (Üstün Akmen) - 12/7/2007
Yolumuzu Bulalım (Kabare Dev Aynası) - 12/6/2007
Akıllı Bulut (Ali Erdoğan) - 12/6/2007
Ben Artist Olmak İstiyorum - Bursa Devlet Tiyatrosu (İhsan Ata) - 12/6/2007
403. KİLOMETRE - (Özgür Sahne) - 12/5/2007
Haldun Dormen Söyleşisi (Yasemin Aktaş) - 12/5/2007
Kadıncıklar - Sadri Alışık Tiyatrosu (Üstün Akmen) - 12/5/2007
Kadinciklar (Sadri Alışık Tiyatrosu) - 12/3/2007
YAŞAR NE YAŞAR NE YAŞAMAZ (Çalgılı, Şarkılı Oyun) - İstanbul Şehir Tiyatroları (Ayşe Müge Gerdan) - 12/3/2007
Sahne Arkası Ekibi 9 Ay Son Gün Oyunundaydı (İsmail Can Törtop) - 12/1/2007
HİŞT... HİŞT - Oyuncular Tiyatro (Üstün Akmen) - 12/1/2007
Bayazıt - İstanbul Şehir Tiyatroları (Cüneyt İngiz) - 11/27/2007
Evlilikte Ufak Tefek Cinayetler - Oyun Atölyesi (Üstün Akmen) - 11/27/2007
Tek Kişilik Şehir - Ankara Devlet Tiyatrosu (İhsan Ata) - 11/27/2007
Engin Alkan Söyleşisi (Yasemin Aktaş) - 11/24/2007
Mikado'nun Çöpleri - Yıldız Teknik Üniversitesi Oyuncuları (İsmail Can Törtop) - 11/23/2007
Kuva-i Milliye Kadınları - Konya Devlet Tiyatrosu (İhsan Ata) - 11/22/2007
An Interview with a Famed Stage Director Avra Sidiropoulou (Zeynep Kehaya) - 11/22/2007
Çıkmaz Sokak Çocukları - Tiyatro İstanbul (Üstün Akmen) - 11/20/2007
9 AY sON GÜN - Tiyatro Oyunbozan (Yasemin Aktaş) - 11/19/2007
Yazar ve Çocuk (Erdinç Yapan) - 11/19/2007
Tiyatro Bambaşka (İstanbul) - 11/16/2007
Aşkın Yaşı Yoktur - Hadi Çaman Tiyatrosu (Üstün Akmen) - 11/16/2007
Düşler Bankı (Erdinç Yapan) - 11/16/2007
Can Tarlası - İstanbul Halk Tiyatrosu (Yasemin Aktaş) - 11/15/2007
Kürklü Merkür - DOT (Üstün Akmen) - 11/13/2007
9 AY sON GÜN (Oyunbozan Tiyatro) - 11/12/2007
UYUŞMA (Değişim Atölyesi Oyuncuları) - 11/12/2007
Divane Ağaç "Yunus Emre" (İstanbul Şehir Tiyatrosu) - 11/9/2007
Tozlu Çizmeler (İstanbul Şehir Tiyatrosu) - 11/9/2007
GÖZÜ KARA ALATURKA (Bakırköy Belediye Tiyatroları) - 11/9/2007
Sığıntılar - Pervasız Tiyatro (Adalet Çavdar) - 11/9/2007
Erdem Akakçe ile Söyleşi (Yasemin Aktaş) - 11/9/2007