| Tiyatro Kursu  | Şirket Tiyatrosu
Tiyatro Dünyası
Tiyatro Dünyası Bu Sahnede...
 
Ana Sayfa  |  Hakkımızda  |  Yazılar  |  Haberler  |  Yazarlar  |  Tiyatro Oyunları  |  Tiyatro Grupları  |  Sanatçılar  |  Kaynak  |  Duyuru Panosu  |
SANATIN İÇİNDEN GEÇEN KENT ESKİŞEHİR’DEN TİYATRO İZLENİMLERİ
Üstün Akmen



Baharın cıvıl cıvıl, kımıl kımıl kendini gösterdiği şu günlerde, geçenlerde içinden sanatın lütfen ve “kısmen” geçtiği kentlerden birinde değil, ama sanatın içinden geçen kentteydim. Eskişehir’deydim.

 

İki üniversiteli kent, bilimsel ve sanatsal etkinlikler bakımından büyük kentlerle yarıştan kopmamıştı. Bilimsel kongreler için yeğlenen, senfoni orkestrası, operası  bulunan gönül bağlantılı olduğum Eskişehir’de, Anadolu Üniversitesi kampusunda ağırlandım.

 

“YANGIN YERİNDE ORKİDELER”

Evet… Türkiye’deki ilk ve tek profesyonel üniversite tiyatrosu olan Tiyatro Anadolu’nun çağrılısıydım. 2006-2007 sezonunda dört oyunla seyircileriyle buluşmayı sürdürmekteydiler. Işıklar içinde kalası Memet Baydur'un “Yangın Yerinde Orkideler”ini tam 15 yıl sonra yeniden sahne ışıklarına kavuşturmuşlardı. Yaklaşık bir yıl önce, 15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında Tiyatro Anadolu yapımı olarak izlemiştim. Yaşamın yol ayrımına gelmiş bir “Adam”ın (Polat Bilgin) köprü altına gelmesiyle başlayan oyun, kendisiyle ve hayatla yaptığı hesaplaşmanın son durağındaki Nuri (Arif Pişkin) ve Neriman'la (Aylin Aydoğdu) karşılaşmasıyla gelişiyordu. Bir kenara çekilmeyi seçmiş, samimi, güler yüzlü bir o kadar da hüzünlü olan; hayata tutunmanın yolunu burada bulan rıhtım insanlarıydı Nuri ve Neriman… Kısa süre de olsa kader birliği yapan üçlünün karşısında ise; tüm sahteliği ve riyakârlığıyla Nebati (Ümit Aydoğdu), Nezih (Süleyman Karaahmet) ve Nurçin (Nazan Yerli) durmaktaydı. Düşle gerçeğin birbirine karıştığı oyunda yaşam içinde yerini bulamayanların çatışması vardı Baydur’un oyununda. Gökhan Soylu, Memet Baydur’un çok katmanlı anlatımını son derece iyi kavramış; yaşam-ölüm, doğu-batı, köy-kent, zenginlik-yoksulluk, varlık-yokluk, ezen-ezilen ve bunlar gibi pek çok karşıtlığı oyun-gerçek ikileminde ve de hem ironik, hem de eğlenceli bir biçem içinde sahneye yansıtmıştı. Hakan Dündar, gözü okşayan dekor ve kostümler tasarlamış, Enver Başar, Enver Başar gibi bir ışık düzeni kurmuştu. Oyuncuların tümünü başarılarıyla aklıma “nakşetmişim”. Aralarından Aylin Aydoğdu’yu, Nazan Yerli’yi ve Arif Pişkin’i “mek parmak” öne çıkartarak…

 

“AŞKIN KARIN AĞRISI”

Mustafa Sekmen’in yazıp yönettiği “Aşkın Karın Ağrısı”, bu gelişimde Eskişehir’de izlediğim ilk oyun oldu. Mehmet Sekmen, halk ve köy tiyatrosu geleneği ile Anadolu halk danslarından yararlanarak çağımız sahne ve oyunculuk olanaklarını kullanmayı amaçlamış. Biçimleri farklı bir gösterim biçimine dönüştürmek istemiş. Oyuncuların kendi bedensel arayışlarından doğaçlamaya yönelmiş. “Tehlike”yi konu edinmiş. Tehlikeden korunma güdüsünü öne çekerek dil oluşturmayı denemiş. İyi mi etmiş? Şimdi göreceğiz efendim.

 

“PERFORMANS”IN İÇİNDEN ÇIKAMADIM

Benim Değerli Okurum, “Aşkın Karın Ağrısı”nı yazan ve yöneten Yrd. Doç. Dr. Mustafa Sekmen’in, oyun metnini bilerek ve isteyerek oyunluktan çıkardığını, “performans” yaptığını öncelikle söylemeliyim. Sekmen’in sahne olgusu kolay betimlenemiyor, çünkü “performans”ın göstergeleri uygulamada küçük kalıyor, zor algılanıyor, hatta hiç algılanamıyor. “Performans” kapalı ve okunamaz durumda. Bastırılan vurgular, bakışlar, hareketler, anlam uyandıran anlar yok değil, yok değil ama anlamın yittiği ve pek az dışa vurabilen yerler fazlalıkla ağırlıkta. Örneğin, oyun öncesi “sahne hazırlama” tablosuna neden gerek görülmüştür anlayamadım. Haydi diyelim ”elma” objesi Adem ile Havva öyküsünü gönderme, iyi de Samuray kılıcı, kovboy tabancası ve kılıfı, asker palaskası, Kızılderili’nin (oku olmayan) yayı ne demek oluyor? Adam ilkeldir. Bu olgu da davranış biçiminden, konuşamamasından, böğürür gibi sesler çıkarmasından bellidir. Tamam. Zaman da ilkel zamandır. Fonda birbirine karışan çakal uluması ve kuş sesleri zamanı vermektedir. İyi de ya sonrası? Mustafa Sekmen ne demek çabasında, hangi iletiyi seyirciye geçirmek istiyor? Bilmiyorum, bilemiyorum. Belki de ben anlamadım, o da olabilir elbette. Gel gelelim, illa soracak olursanız, Mustafa Sekmen’in öznel bakışının uçucu bir izlenimle yetinmemiş olmasını dilerdim. İzleyici için algılanan nesnenin devinimlerini estetik açıdan görmek, hatta bedensel olarak oyuncu-dansçının gelişimlerini, gösterimini  kendi dinamiği içerisinde izlemek yetmiyor derdim. Oyun katalogunda “farklı yeni bir hikâye ve ifade biçimi”nden söz ediyor, ama “Aşuk ile Maşuk”un da işe karışmasıyla  “performans”ın iyiden iyiye içinden çıkılmaz olduğunu söylerdim.

 

KOSTÜMCÜLER NE YAPMAK İSTEMİŞ

Diğer taraftan, Duygu Özgül-Seçil Tekin ikilisinin kostüm tasarımlarında Adam’ın pantolonunun sol bacağında üst bacak kemiği, patella ve kaval kemiği “resmetmelerine” sözüm yok da, sağ bacağında neden sadece üst bacak kemiği çizdiklerini anlamadığımı açık yüreklilikle itiraf ediyorum. Arif Pişkin’in ve Yonca Ender Sekmen’in performanslarını kutlamadan da edemiyorum. Arif Pişkin’in güldürü yeteneğini bir kez daha takdir ederken, Yonca Ender Sekmen’in danslarıyla sahnede bir görsel şölen çıkarmasını, vahşi çığlıkları kafa sesi kullanarak atmasıyla kakofoni yaratmamasını asla görmezden gelmiyorum. 

 

AYDOĞDU’DAN “KAFKAS TEBEŞİR DAİRESİ”

Neyse!.. Emeklerine dirlik diyeyim. Bu arada, Anadolu Üniversitesi Devlet Konservatuarı Sahne Sanatları  Bölümü son sınıf öğrencilerinin de bir çalışmasını  izleme olanağı buldum, onu da şuracıkta anlatıvereyim dilerseniz. Brecht’in, “Kafkas Tebesir Dairesi” başlıklı oyunuydu bu çalışma. “Kafkas Tebeşir Dairesi”, Brecht’in eski bir Çin efsanesini temel aldığı bir oyundur, bilirsiniz. Çökmekte olan feodal düzenin egemenleri birbirlerine düşmüşlerken, kellesi uçurulan bir valinin yeni doğmuş oğlunun anası kendi malının ve canının derdine düşünce ortada kalmasını anlatır. Oyunu, bölümün öğretim üyesi Ümit Aydoğdu sahneye koymuştu.

 

UMUT KIVILCIMI GENÇLER

Aydoğdu’nun, Brecht karakterlerinin ikilemlerinden kahraman-suçlu çelişkisini irdeleme yorumunu yürekten alkışladım. Aydoğdu, Brecht kuramlarının çözümünü sadece estetik ya da  akademik araştırmalara bağlamamıştı ve Brecht’in dünya görüşü kuramlarını, giderek deneylerini yönlendirmeyi başarmıştı. Elindeki gencecik malzemeyi deneyler yoluyla ve belli bir dünya görüşünü aydınlığa çıkartarak yönetmişti. Brecht'in burjuva tiyatrosundaki alışkanlıkları ortadan kaldırmak için önerdiği tiyatral araçları bilinçli biçimde kullanmış, ama kalıp olmaktan da kurtarmıştı. Estetik kötürümlük yoktu yorumunda. Tiyatronun da her şey gibi her an değişebilir olduğunu kanıtlıyordu adeta. Dizgeleri kategorik düşünmemişti. Oyun metnini doğal olarak bir çalışma metni olarak yeniden düzenlemediğini, grup çalışmasını öne çektiğini sezinledim. Son derece yüksek enerjili, mükemmel bir ritim elde ettiği, anlatım olanaklarını yaratıcı bir biçimde kullandığı bir iş çıkarmıştı ortaya. Ne yalan söyleyeyim, oyunun sonunda gözlerim yaşardı, kıvançtan ağlamaklı oldum. Gençlerin tümü elbirliğiyle içime umut kıvılcımları düşürdü.

 

Haaa, sahi!... Umut demişken, özel tiyatro yöneticilerimizin kulaklarına fısıldayıvereyim… Asker’i canlandıran Çağrı Mengüç de, Grusche’ye can veren Seçil Dedeyi de veee oyunun sefahat, rüşvet düşkünü serseri bilge Azdak’ı Pınar Şenol da bu yıl mezun olup hayata atılıyor. Hani, yani, ne diyeyim… Benden söylemesi…

(Üstün Akmen’in Eskişehir’deki tiyatro izlenimleri 20 Nisan Cuma günü de sürecek)

 

Üstün Akmen

Evrensel Gazetesi



Yazarın Tüm Yazıları


Paylaş      
Yorumlar

Yalçın Özgül - ( 11/7/2007 )
Sayın Üstün Akmen’in tiyatro kültürü ve dekor tasarım bilgilerinin ne ölçüde olduğunu bilemem ama, kostümcülerin ne yapmak istediğini bilen bir jüri bu dekor tasarımını ödüle değer bulmuş. Hiç olmazsa jüri bu işi biliyor.

Sevgilerimle.


Bu Oyun Hakkındaki Görüşlerinizi Paylaşın !

İsim
Mail  (Yayınlanmayacak)
Yorum
Güvenlik Kodu= 134
Lütfen bu kodu yandaki kutuya yazınız
 

    Son Eklenen Yazılar     En Çok Okunan Güncel Yazılar
27 MART… UMUDUNU ARAYAN BİR GÜN (Ahmet Yapar)
YOKLAMA LİSTESİ (Skeç)
    Tüm Tiyatro Yazıları

    Bu Tarihte Yayınlanan Diğer Yazılar
    Bu yazının yayınlandığı tarihte gündemdeki diğer yazılar aşağıda listelenmiştir...

  • CİHANYANDI KANLI NİGAR'IN TRAJİKOMİK HİKAYESİ (Özge Öztürk ) - 4/27/2007
  • FREDERICO GARCIA LORCA 1898- 1936 (-) - 4/27/2007
  • Harmanyeri 1915 (Tiyatro Prizma) - 4/26/2007
  • Haşin Bir Hikaye (Seyir Tiyatrosu) - 4/26/2007
  • İstanbul Halk Tiyatrosu (İstanbul) - 4/25/2007
  • Can Tarlası (İstanbul Halk Tiyatrosu) - 4/25/2007
  • ETNA: BEDENDEKİ KUYU (Üstün Akmen) - 4/25/2007
  • Röportaj : Bennu Yıldırımlar (Zeynep Rendeci) - 5/17/2007
  • Tiyatro Terimleri (Alıntıdır) - 4/22/2007
  • SANATIN İÇİNDEN GEÇEN KENT ESKİŞEHİR’DEN TİYATRO İZLENİMLERİ/2 (Üstün Akmen) - 4/22/2007
  • SANATIN İÇİNDEN GEÇEN KENT ESKİŞEHİR’DEN TİYATRO İZLENİMLERİ (Üstün Akmen) - 4/17/2007
  • DÖRT KADININ YAŞAMA TUTUNMA SERÜVENLERİ: “KADİFE ÇİÇEKLERİ” (Üstün Akmen) - 4/16/2007
  • TÜRKER İNANOĞLU’NUN GÖNLÜNDE YATAN ASLAN: “ROMANTİKA” (Üstün Akmen) - 4/9/2007
  • TİYATROMUZUN YENİ DON KİŞOT’LARINDAN ESKİ FARS: “KARMAKARIŞIK” (Üstün Akmen) - 4/6/2007
  • Semaver Kumpanya (İstanbul) - 4/5/2007
  • TÜM ÖDÜLLERDEN AFFIMIZI İSTİYORUZ (Semaver Kumpanya) - 4/3/2007
  • KADINLARINA BIYIKLARINI SÜPÜRGE ETMİŞ ERKEKLERİN OYUNU: “TERSİNE DÜNYA” (Üstün Akmen) - 4/3/2007
  • Aşk, bazen vazgeçmektir: (Üstün Akmen) - 4/1/2007
  • Anna Karenina (Kent Oyuncuları) - 3/27/2007
  • Tanıştırayım Burası Türkiye! (Nokta Tiyatrosu) - 3/27/2007
  • Sahne tozunun peşinde (Can Dündar) - 3/27/2007
  • SADRİ ALIŞIK’TA BİR TÜRK FARSI: “BU AŞKTA Bİ’ŞEY VAR” (Üstün Akmen) - 3/27/2007
  • KURTULMAK YOK OLMAKMIŞIN ÜZGÜN KOMEDİSİ: “TİTATİK ORKESTRASI” (Üstün Akmen) - 3/23/2007
  • ANLAMI ELBETTE VAR BÖYLE ÜZGÜN OLMAMIZIN: “ŞEREFE HATIRALAR” (Üstün Akmen) - 3/21/2007
  • 20 MART DÜNYA ÇOCUK VE GENÇLİK TİYATROLARI ULUSAL BİLDİRİSİ (Turgut Özakman) - 3/20/2007
  • 20 MART DÜNYA ÇOCUK VE GENÇLİK TİYATROLARI ULUSLARARASI BİLDİRİSİ (Prof. Penina Mlama) - 3/20/2007
  • BEKLENENDEN ÇOK ÖTE BİR OYUN: SON KUŞLAR (İhsan Ata) - 3/20/2007
  • Vasatların dayanışması (Hilmi Bulunmaz) - 3/19/2007
  • İNTİKAM DUYGUSU UYANDIRAN BİR OYUN: “YILDIZLAR ALTINDA CİNAYET” (Üstün Akmen) - 3/16/2007
  • LEVENDOĞLU’NDAN DÖRT DÖRTLÜK BİR OYUN: “INISHMAAN’IN SAKATI” (Üstün Akmen) - 3/13/2007
  • Gerçek Bir Hikayeden, Sahneye : TEK KİŞİLİK DÜET (İhsan Ata) - 3/12/2007
  • ZATEN TOPLUMSAL YIKINTI İÇİNDEYİZ, BARİ “AKM” YERLE BİR EDİLMESİN (Üstün Akmen) - 3/12/2007
  • DÜNYA TİYATRO GÜNÜ KARŞI BİLDİRİSİ (-) - 4/22/2007
  • AKM YIKILAMAZ ! YIKILIRSA BU NE HAKKA UYAR NE HALKA NE DE AK'LA (İSTANBUL KÜLTÜR VE SANAT SENDİKASI YÖNETİM KURULU) - 3/11/2007
  • ÖVÜL AVKIRAN, BEDENİNİ DEĞİŞTİRİYOR: “KASSANDRA” (Üstün Akmen) - 3/9/2007
  • Kapıların Dışında (ALTIDAN SONRA TİYATRO) - 3/9/2007
  • Tak Tak Takıntı (Üstün Akmen) - 3/7/2007
  • MUSTAFA (Kemal ORUÇ) - 3/5/2007
  • MEVLÜT BABA (Kemal ORUÇ) - 3/5/2007
  • MEHMET (Kemal ORUÇ) - 3/5/2007
  • DÜNYA TİYATRO GÜNÜ ULUSLARARASI BİLDİRİSİ 2007 (Sultan Bin Mohammed Al Qasimi) - 3/2/2007


  • Tiyatro Kursu Başlıyor!
    12 Şubat'tan itibaren her PAZARTESİ Kadıköy'de!
    Çalışanlara yönelik hobi sınıfı!



    Duyuru Panosu!



    Son Eklenen Tiyatro Oyunları

         Güncel Yazılar

    Yazar olmak ister misiniz?
    Yazar olarak tiyatrodunyasi.com ailesine katılmak, yazılarınızı yüzbinlerce tiyatroseverle paylaşmak isterseniz tiyatrodunyasi@tiyatrodunyasi.com adresine mail gönderebilirsiniz...

    Mail Listemize Üye Olun

         Güncel Haberler
    Tiyatro Maydanoz, Nazım’ın Kadınları ile Sahnede
    Tekin Deniz: Dümbüllü kavuğunu kimseye devretmedi

    Tiyatro Dünyası'nı takip Edin
     
     |  ..